آنچه در این مقاله می خوانید:

• آموزش هدف گذاری در زندگی
• تعریف هدف چیست؟
• منظور از هدف هوشمندانه چیست؟
• نظریه هدف گذاری لاک و 5 اصل مهم آن
• 5 اصل نظریه هدف گذاری
• چگونه هدف‌های هوشمندانه انتخاب کنیم؟
• نمونه‌هایی از هدف‌های هوشمندانه
• چگونه هدف گذاری کنیم و به آن برسیم؟

آموزش هدف گذاری در زندگی

حتماً شما هم با این گفته موافق هستید که داشتن اهداف هوشمندانه اهمیت زیادی دارد. با این حال، این موضوع برای عده زیادی از افراد مبهم است و سؤالات زیادی را به ذهن آنها وارد می‌کند. از جمله این که منظور از هدف هوشمندانه چیست؟ آن را چطور باید نوشت؟ نقش هدف در موفقیت چیست؟ یکی از مهمترین مراحلی که برای دست‌یابی به موفقیت باید پشت‌سر گذاشت، هدف‌گذاری درست است. با این حال باید توجه داشته باشید که همه اهداف به یک شکل ایجاد نمی‌شوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی گروه خاصی از هدف‌ها به‌نام «اهداف هوشمندانه» بپردازیم. همچنین خواهیم دید که چطور با استفاده از این هدف‌ها می‌توانیم شانس موفقیت خود را افزایش دهیم.

تعریف هدف چیست؟

هدف به خواسته‌ای گفته می‌شود که برای خودتان تعیین می‌کنید و دنبال دست‌یابی به آن هستید. گاهی اوقات، این هدف کوچک است (مثل وقتی که تصمیم می‌گیرید یک ساعت زودتر از روزهای دیگر از خواب بیدار شوید) و گاهی هدف بزرگ است مثل وقتی که تلاش می‌کنید ارتقا شغلی بگیرید. اگرچه داشتن هدف از هر نوعی تقریباً همیشه مفید است، اما در مورد هدف‌های معمولی، چند مشکل وجود دارد. اول این که رسیدن به برخی از هدف‌ها ممکن است در نهایت فایده چشمگیری برای شما نداشته باشند. در مواقع دیگر، افراد هدف‌هایی را در نظر می‌گیرند که واقعاً قابل دسترسی نیستند. در حالی که این هدف‌ها ممکن است همچنان برای فردی الهام‌بخش باشد، اما غالباً وقتی به آنها دست نمی‌یابند، دچار ناامیدی می‌شوند. برای این که بتوانید همچنان تمرکز خود را حفظ کنید، باید انگیزه خود را افزایش داده و نگرش مثبتی در خودتان ایجاد کنید.

مشکل دیگر هدف‌های معمولی این است که سنجش و ارزیابی آنها کار دشواری است، بنابراین نمی‌توان به راحتی مشخص کرد که آیا پیشرفتی برای رسیدن به آن داشته‌اید یا خیر و سرانجام این که اگر برای دست‌یابی به هدفی که انتخاب کرده‌اید، زمان تعیین نکرده باشید، شرایطی پیش خواهد آمد که در عین این که همچنان دست از هدف خود برنمی دارید، به موفقیتی هم دست نیافته‌اید. مثلاً بسیاری از افراد در طول زندگی خود تصمیم به نوشتن و چاپ کتاب می‌کنند، چون احساس می‌کنند این کار زندگی خودشان یا دیگران را بهتر خواهد کرد. اما به دلیلی، هیچ‌وقت حتی اولین قدم یعنی آشنایی با روش نوشتن و چاپ کتاب را هم برنمی‌دارند. در این صورت هیچ‌گاه به آن دست نمی‌یابند. در ادامه به تعریف هدف هوشمندانه می‌پردازیم.

مقاله پیشنهادی: اشتباه های رایج در هدفگذاری که شما را ازموفقیت دور می کند

منظور از هدف هوشمندانه چیست؟

اهدافی که مشخص، قابل ارزیابی، قابل دست‌یابی و مرتبط بوده و برای دست یابی به آن، محدودیت زمانی تعیین شده باشد، به اصطلاح هدف هوشمندانه نام دارند. در این قسمت به بررسی بیشتر مؤلفه‌های یک هدف هوشمند می‌پردازیم و این که چطور از این نوع هدف می‌توان برای ارتقای زندگی شخصی و حرفه‌ای استفاده کرد.

نظریه هدف گذاری لاک و 5 اصل مهم آن

در نظریه هدف‌گذاری، بر انتخاب هدف برای زندگی تاکید شده است. بر اساس این نظریه، افرادی که برای خودشان هدفی در نظر می‌گیرند، در مقایسه با دیگران به موفقیت بیشتری دست می‌یابند. ادوین لاک در اثبات درستی نظریه هدف‌گذاری و 5 اصل ثابت شده هدف‌گذاری مؤثر موفق بوده است.

5 اصل نظریه هدف گذاری:

• شفافیت هدف: برای این که تاثیرگذاری هدفی افزایش یابد، باید هدف شفاف و به راحتی قابل فهم باشد.
• چالشی بودن هدف: اهداف خوب، باید تا حد زیادی چالشی باشند تا برای به‌دست آوردن آنها مجبور به ارتقا خودتان و کسب مهارت‌های جدید باشید.
• تعهد داشتن نسبت به هدف: بدون داشتن تعهد، دست‌یابی به هر هدفی به ویژه هدف‌های چالشی دشوار خواهد بود.
• دریافت فیدبک در مورد هدف: شما باید در مورد میزان پیشرفتی که برای رسیدن به هدف خود داشته‌اید، اطلاع کسب کنید. از این اطلاعات هم می‌توان به‌عنوان عامل انگیزه‌بخش استفاده کرد. همچنین می‌توان به راحتی یا دشواری بیش از اندازه هدف خود و تغییراتی که لازم است در آن اعمال شود نیز پی ببرید.
• دشواری هدف: هرچه هدفی پیچیده‌تر باشد، زمان بیشتری را باید صرف دست‌یابی به آن کنید. اهداف خوب، لزوماً نباید پیچیده باشند، اما پی بردن به میزان پیچیدگی و دشواری هدف به شما کمک می‌کند تا برای دست یابی به آن درست برنامه‌ریزی کنید.

چگونه هدف‌های هوشمندانه انتخاب کنیم؟

انتخاب هدف‌ در زندگی آن هم به شکل هوشمندانه کار راحتی است، فقط کافی است معیارهایی که در ادامه اشاره کرده‌ایم در آنها موجود باشد: یعنی هدف مشخص، قابل ارزیابی، قابل دست‌یابی، مرتبط بوده و زمان مشخصی برای دست‌یابی به آن در نظر گرفته شده باشد. در این جا به توضیح هر کدام از این موارد خواهیم پرداخت:

• هدف باید شفاف و مشخص باشد: هر هدفی در درجه اول نباید مبهم باشد، بلکه بایستی دقیق بوده و جزئیات آن مشخص شده باشد. مثلاً به جای این که بگویید: «هدفم این است که بدن بهتری داشته باشم» باید آن را به شکل دیگری بیان کنید یعنی بگویید: «می‌خواهم امسال تابستان 15 کیلوگرم وزن خود را کم کنم». همانطور که می‌بینید در مثال دوم جزئیات بیشتری ذکر شده است و بنابراین هدف بهتری به‌شمار می‌آید.
• هدف باید قابل ارزیابی باشد: یکی از عواملی که به حفظ انگیزه شما برای دست‌یابی به هدفتان کمک می‌کند این است که بتوانید میزان پیشرفت خود را پیگیری و ارزیابی کنید. مزیت این کار این است که می‌توانید به عواملی که مانع پیشرفت شما شده‌اند پی ببرید و راهی برای برطرف کردن آنها بیابید.
• هدف باید قابل دست‌یابی باشد: یکی از تله‌هایی که بیشتر افراد در آن گرفتار می‌شوند این است که هدف‌های غیرقابل دستیابی برای خود انتخاب می‌کنند. اگرچه انتخاب این دسته از هدف‌ها ممکن است در ابتدا شما را وادار کند برای پیشرفت خود تلاش کنید، اما بالاخره، در آینده در نقطه‌ای متوقف خواهید شد. بنابراین به جای انتخاب هدف‌های دست‌نیافتنی، هدفی را انتخاب کنید که در عین چالشی بودن قابل دست‌یابی باشند.

مقاله پیشنهادی: موانع موفقیت و محدودیت های رسیدن به هدف | عزت خواه دات کام

• هدف باید مرتبط با برنامه زندگی شما باشد: همه هدف‌ها به یک اندازه ارزش ندارند. بنابراین اگر هدفتان متناسب با برنامه زندگی‌تان نباشد، دست‌یابی به آن هیچ فایده‌ای برایتان نخواهد داشت. برای این که مطمئن شوید هدفتان سودمند است و ارزش صرف زمان دارد، باید ببینید آیا اثرات مثبتی بر زندگی شما به جا خواهد گذاشت یا خیر و این که آیا هدف با حداقل برخی از هدف‌های دیگری که در زندگی دارید همراستا است یا نه.
• برای دست‌یابی به هدف خود زمان تعیین کنید: برای هدف‌های هوشمندانه، باید زمانی نیز تعریف شده باشد. مثلاً به جای این که بگویید: «قصد دارم کتاب‌های بیشتری بخوانم»، می‌توانید بگویید :«می‌خواهم در شش ماه آینده 12 کتاب بخوانم». در این صورت انگیزه شما برای دست‌یابی به آن هدف بیشتر خواهد بود، چون در ذهن خود برای آن تاریخ و زمان مشخصی تعیین کرده‌اید. وقتی قصد نوشتن هدف‌های هوشمندانه را دارید، بهتر است ابتدا هر کدام از این معیارها را بنویسید و سپس یک یا چند جمله درباره انطباق هدفتان با آن‌ها یادداشت کنید. اگر هدفی که دارید با این معیارها تطابق داشته باشد، هدف شما از نوع هوشمندانه خواهد بود که فایده آن از یک هدف استاندارد بیشتر است.

نمونه‌هایی از هدف‌های هوشمندانه

در صورتی که همچنان منظور دقیق از هدف هوشمندانه را نمی‌دانید، به مثال‌هایی که در ادامه خواهیم گفت توجه کنید، اما پیش از آن به این نکته توجه داشته باشید که هدف‌های هوشمند برای هر خواسته‌ای در زندگی اعم از شخصی، حرفه‌ای، تحصیلی، کاری، سلامتی، بدنسازی و غیره، قابل اعمال است. همچنین این هدف‌ها می‌تواند کوتاه یا بلندمدت باشد. اساساً هر نوع هدفی باید قابلیت تغییر داده شدن را داشته باشد تا در این صورت معیار هدف هوشمندانه را بتوان برای آن پیاده کرد. با توجه به آنچه گفته شد، به بررسی نمونه هدف‌هایی می‌پردازیم که هوشمندانه به حساب می‌آیند.

مقاله پیشنهادی: هدف و موفقیت

• مثال 1 پس‌انداز کردن پول: فرض کنیم هدف شما پس‌انداز کردن پول باشد. این هدف به خودی خود هوشمند نیست، بلکه با ایجاد تغییراتی می‌توان آن را به شکل هوشمند درآورد. مثلاً می‌توانید بگویید: « قصد دارم تا ده سال آینده، هر سال 10 هزار دلار پس‌انداز کنم». حال، هدف شما دقیقتر و قابل ارزیابی است، چون مقدار پولی که می‌خواهید پس‌انداز کنید را می دانید و در انتها مقدار پولی که جمع کرده‌اید را می‌توانید حساب کنید. از طرفی، برای این هدف محدودیت زمانی نیز تعیین شده است، چون می‌خواهید تا 10 سال آینده، سالانه مبلغ مشخصی را پس‌انداز کنید. البته امکان دست‌یابی به این هدف، بستگی به وضعیت مالی شما دارد، اما با فرض قابل دست‌یابی بودن، می‌توان گفت که هدف شما یکی دیگر از معیارهای لازم را دارد و سرانجام این که باید بررسی کنید آیا هدف پس‌انداز کردن پول، از نظر شخصی به اهداف زندگی شما ارتباطی دارد یا خیر. با فرض مرتبط بودن هدف، می‌توان نتیجه گرفت که هدف اشاره شده در این مثال، همه معیارهای لازم برای هوشمند بودن را دارا است.

• مثال2 گرفتن نمره A در امتحان: این هدف جزو اهداف کوتاه مدت و در عین حال هوشمندانه است که در این جا به توضیح آن می‌پردازیم. فرض کنیم شما دانشجو هستید و هدف تحصیلی‌تان گرفتن نمره A در امتحان بعدی کلاسی است که در آن شرکت می‌کنید. این هدف از همان ابتدا، هوشمندانه به حساب می‌آید، چون هم قابل ارزیابی باست و هم جزئیات آن مشخص شده است. از طرفی، زمان دست یابی به آن نیز مشخص شده است، چون بی‌شک این آزمون در آینده و در تاریخ مشخصی انجام خواهد شد. همچنین سایر معیارها یعنی قابل دست یابی بودن و مرتبط بودن با هدف زندگی را نیز دارد.
• همانطور که مشاهده می‌کنید، گاهی اوقات باید هدف خود را تغییر دهید تا معیارهای هوشمندانه بودن در آن برقرار باشد، اما در موارد دیگر، هدف ممکن است از همان ابتدا ویژگی‌های یک هدف هوشمند را داشته باشد. در هر حال، بهترین روش هدف‌گذاری این است که از همان ابتدا از هوشمندانه بودن هدف خود مطمئن شوید.

چگونه هدف گذاری کنیم و به آن برسیم؟

در این مقاله با تعریف هدف و ویژگی‌های یک هدف هوشمندانه آشنا شدید. اگرچه هدف‌های هوشمند فایده بیشتری نسبت به هدف‌های معمولی دارند، اما با انتخاب آنها، تنها نیمی از راه را طی کرده‌اید و بعد از آن، نوبت عملی کردن آن‌ها است. البته، این همان جنبه‌ای از هدف‌گذاری است که بیشتر افراد با آن مشکل دارند. با این حال اگر واقعاً قصد دست یابی به هدف‌هایتان را دارید، لازم است برنامه عمل هوشمندانه‌ای برای هدف خود انتخاب کنید، به این خاطر که هر هدف هوشمندانه‌ای، همزمان به یک برنامه عمل متناسب هم نیاز دارد که طی آن تمرکز بر راه‌های رسیدن به هدف، چالش‌ها و سختی‌های پیش رو و اقداماتی است که برای برطرف کردن آن‌ها می‌توانید انجام دهید. نکته دیگر این که وقتی برنامه خود برای رسیدن به هدفتان را مشخص کردید، آن را در یک دفتر برنامه‌ریزی بنویسید و هرکدام از مراحلی که عملی کردید را از دفتر خط بزنید. این کار هم به حفظ نظم شما کمک می‌کند و هم درجریان میزان پیشرفت خود در رسیدن به هدفتان قرار خواهید گرفت.