آنچه در این مقاله می خوانید:

• برای انتخاب هدف، چه ملاک‌هایی را باید مد نظر قرار دهیم؟
• اشتباه‌های متداول هدف گذاری کدامند؟

 

هدف گذاری اشتباه، مانع دستیابی به موفقیت می‌شود

همه ما شنیده‌ایم که برای موفق شدن در هر زمینه‌ای، لازم است ابتدا هدف مشخصی برای خود در نظر بگیریم. اما سؤال اینجا است که هدف خود را بر اساس چه فاکتورها و معیارهایی باید انتخاب کنیم؟ آیا صرفاً آینده مالی هدف، باید ملاک انتخاب قرار گیرد یا باید به عوامل دیگری هم توجه کرد؟

در این مقاله قصد داریم، ابتدا به فاکتورهایی که در انتخاب هدف تأثیر دارند بپردازیم و پس از آن اشتباه‌های رایج در هدف گذاری را به شما معرفی کنیم.

 

 

برای انتخاب هدف، چه ملاک‌هایی را باید مد نظر قرار دهیم؟

وقتی تصمیم به هدف‌گذاری می‌گیرید، ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که هدف‌های شما، معیارهای لازم برای انتخاب شدن را دارند. در این صورت، اهداف شما تاثیرگذار بوده و شما را به سمت زندگی دلخواهتان سوق می‌دهند.

در این جا چند ملاک مهمی که هنگام هدف گذاری باید در نظر بگیرید را به شما معرفی می‌کنیم:

1. اهداف و ارزش‌های شما باید با یکدیگر همخوانی داشته باشند

یکی از نکاتی که در مورد انتخاب هدف باید مد نظر قرار دهید این است که نباید اهداف و ارزش‌های شما در تضاد باشد. چون در غیر این صورت، حتی وقتی به هدف مورد نظر خود هم دستیابید، احساس موفقیت و شادی حاصل از آن، پایدار نخواهد بود و ممکن است حتی دچار تضاد درونی، احساس گناه و شرمندگی شوید.

2. هدف باید چالش برانگیز باشد

یکی دیگر از نکات مهمی که در انتخاب هدف باید مد نظر قرار دهید این است که شما را از منطقه امن خارج کرده و حس هیجان را در شما برانگیزد. در واقع هدف شما باید به رشد فردی شما کمک کند و شرایطی را فراهم کند که شما فرد بهتری نسبت به قبل باشید.

البته هدف شما نباید به حدی چالشی باشد که شما به خاطر دشواری بیش از اندازه آن و حجم مسئولیت‌ها و کارهایی که احتمالاً به عهده‌تان خواهد بود، احساس درماندگی کنید و از دنبال کردن آن منصرف شوید. 

 

 

3. هدف باید به ایجاد تعادل در زندگی شما کمک کند

یکی از لازمه‌های دستیابی به موفقیت و شادی در زندگی این است که به همه حوزه‌های زندگی توجه داشته باشید و به دنبال رشد و موفقیت در آنها باشید. همانطور که می دانید حوزه‌های مختلف زندگی بر یکدیگر تأثیر دارند و باعث رشد یا افت یکدیگر می‌شوند.

مثلاً اگر آنچنان پیگیر دستیابی به هدفی باشید که از مسائل مهمی مثل روابط خانوادگی یا سلامتی خود غافل شوید، عملکرد شما در تمام سطوح زندگیتان افت خواهد کرد، اما وقتی تعادل را در همه جنبه‌ها رعایت کنید، شاهد پیشرفت و موفقیت در عرصه‌های فردی و حرفه‌ای زندگی خود خواهید بود.

4. هدف باید شفاف و روشن باشد

اگر به دنبال دستیابی به هدفی هستید، باید جزئیات و ویژگی‌های آن را هم بدانید. مثلاً برای خودتان مشخص کنید که تا چه زمانی و با استفاده از چه روشی می‌خواهید به آن دست یابید.

مثلاً اگر هدف شما، رسیدن به وزن ایده آل است، باید مواردی مثل میزان غذایی که باید مصرف کنید، ورزش‌هایی که باید انجام دهید و مدت زمانی که برای رسیدن به این وزن صرف کنید را به درستی بدانید و حتماً یادداشت کنید.

اما وقتی شما جزئیات را برای خودتان مشخص نمی‌کنید، هدف شما در حد یک رویا باقی می‌ماند و احتمال به وقوع پیوستن آن بسیار ناچیز خواهد بود.

 

 

5. هدف باید قابلیت ارزیابی شدن داشته باشد

یکی دیگر از نکاتی که هنگام هدف گذاری باید مورد توجه قرار دهید این است که قابلیت ارزیابی شدن داشته باشد. یعنی به شکلی باشد که بتوانید میزان پیشرفت خود را بسنجید.

در این صورت است که متوجه نقاط ضعف، اشتباه‌ها و کاستی‌های خود شده و می‌توانید از بروز ضررهای احتمالی جلوگیری کنید. مثلاً وقتی هدف شما یادگیری یک زبان است، با شرکت در آزمون‌ها می‌توانید به میزان یادگیری و پیشرفت خود پی ببرید.

6. هدف باید واقعی باشد

قبلاً گفتیم که یک هدف خوب باید چالش برانگیز باشد، یعنی شما به واسطه آن، کارهایی را امتحان کنید که شاید قبلاً فرصت انجام دادن آن‌ها را نداشته‌اید. با این حال هدف شما نباید دست نیافتنی یا به عبارتی غیر واقعی به نظر برسد.

مثلاً ممکن است تصمیم به یادگیری در حوزه‌ای مثل بازاریابی را داشته باشید و دوست داشته باشید به یک بازاریاب کاملاً حرفه‌ای تبدیل شوید.

این هدف چالش‌برانگیز است، اما اگر مثلاً مدت زمانی که برای رسیدن به هدف در نظر گرفته‌اید با میزان دشواری آن همخوانی نداشته باشد، می‌توان گفت که هدف شما غیرواقعی است.

 

مقاله پیشنهادی: چگونه از اشتباهات درس بگیریم؟

 

7. هدف باید برنامه زمانی مشخصی داشته باشد

اگر برای رسیدن به هدف خود، برنامه زمانی مشخصی نداشته باشید، دیگر نه به چشم هدف، بلکه به عنوان یک رویا به آن نگاه کنید. وقتی برای هدف خود برنامه زمانی داشته باشید، دیگر بهانه‌ای برای تنبلی و هدر دادن وقت نخواهید داشت.

مثلاً اگر هدف شما قبولی در کنکور است، حجم زیادی از مطالب را باید بخوانید. این کار یک باره امکان پذیر نیست، به همین خاطر لازم است شما برنامه ریزی کنید و مشخص کنید در چه مدت می‌خواهید کدام کتاب را بخوانید. به این ترتیب با دیدن حجم بالای منابع دچار استرس نخواهید شد.

8. هدف باید قابل تغییر باشد

زمان‌هایی پیش می‌آید که مجبور هستید به دلایل مختلف در برنامه روزانه خود تغییراتی ایجاد کنید. مثلاً ممکن است بیمار باشید یا مجبور باشید در برنامه مهمی شرکت کنید و غیره. در این شرایط، هدف شما باید از انعطاف پذیری لازم برخوردار باشد تا شما بتوانید خود را با شرایط به وجود آمده وفق دهید.

البته این بدان معنی نیست که شما به هر بهانه‌ای هدف خودتان را تغییر دهید یا آن را به تعویق بیندازید. دلیل شما باید کاملاً موجه و قابل قبول باشد و در اسرع وقت مجدداً هدفی که به تعویق انداخته‌اید را پیگیری کنید.

 

 

9. از حمایت دیگران برخوردار باشد

وقتی اهداف بزرگی برای خودتان در نظر می‌گیرید، نیاز به حمایت، تشویق و انگیزه از سوی دیگران دارید. به طور کلی شما در رابطه با هدف خود، سه گزینه در اختیار دارید:

• آن را به کسی نگویید.
• آن را به همه بگویید.
• تنها افراد مورد اطمینان را در جریان قرار دهید.

مورد اول، اصلاً پیشنهاد نمی‌شود، چون اگر هیچ کس از کارها و هدف شما اطلاعی نداشته باشد، مسلماً کمکی هم از دیگران نمی‌توانید دریافت کنید. برخی از افراد، گزینه دوم یعنی گفتن به همه را انتخاب می‌کنند، چون به این وسیله می‌خواهند انگیزه خودشان را بالا ببرند.

آن‌ها تصور می‌کنند که اگر به همه اعلام کنند که چه کاری انجام می‌دهند، چاره‌ای به جز انجام دادن آن ندارند. افرادی که هدف گذاری خود را به درستی انجام داده باشند، تلاش می‌کنند از فکر و نظر دیگران هم در کار خود استفاده کنند. اگر انتخاب شما گزینه سوم باشد، در نتیجه حداقل باید به چند نفر گفته باشید.

توصیه می‌کنیم تنها کسانی را در جریان هدف‌های خود قرار دهید که از شما حمایت کنند، به شما انگیزه بدهند و شما وادار کنند به تعهدات خود عمل کنید. این افراد می‌دانند چه زمان لازم است کمی به شما فشار وارد کنند تا شما تلاش بیشتری برای رسیدن به هدف خود صرف کنید.

 

 

اشتباه‌های متداول هدف گذاری کدامند؟

در ادامه این مقاله، متداول‌ترین اشتباه‌هایی که در زمینه هدف گذاری، افراد مرتکب می‌شوند را با هم مرور می‌کنیم:

• اگر بین هویت و هدف شما تضاد وجود داشته باشد: اهداف شما باید همراستا با شخصیت شما، ارزش‌ها و رویکردی که نسبت به دنیا دارید، باشند. مثلاً، اگر صداقت، جزو ارزش‌های شما به حساب می‌آید، اهداف شما نباید به صورتی باشد که برای عملی کردن آنها غیر از حقیقت را بگوئید.
• به جای مشخص کردن هدف، وظیفه تعیین کنید: هدف گذاری شما وقتی تأثیرگذار خواهد بود که به رشد فردی شما کمک کند. اگر هدفی که انتخاب می‌کنید به صورتی نباشد که شما را به سخت‌کوشی وادارد، در واقع شما برای خودتان وظیفه تعیین کرده‌اید و نه هدف. در نتیجه رغبت چندانی برای دنبال کردن آن نخواهید داشت.

 

 

• بر هدف خود کنترل نداشته باشید: از آنجا که کنترل زندگی و کارهای شما به عهده خودتان است، در نتیجه مسئولیت آنها نیز به عهده شما است. اهداف شما اگر به شکلی باشند که در انجام دادن آنها به دیگران وابستگی داشته باشید، در نتیجه موفقیت شما هم در دستان آنها خواهد بود. اهدافی را باید انتخاب کنید که بتوانید خود شما آنها را کنترل کنید.
• هدف‌های خود را به صورت کلی انتخاب کنید: اهداف کلی، انگیزه کمی در شما ایجاد می‌کنند. مثلاً ممکن است هدف شما این باشد که ثروتمندتر، شادتر یا سالم‌تر باشید. آیا این هدف‌ها به تنهایی معنادار هستند؟ مطمئناً خیر، چون شما به طور دقیق و جزئی منظور خودتان را مشخص نکرده‌اید. بنابراین لازم است جزئیات هدف خود را مشخص کنید. یعنی مشخص کنید هدفتان رسیدن به چه میزان پول است؟ منظورتان از سالم بودن چیست؟ آیا می‌خواهید وزن خود را کم کنید یا رژیم غذایی خود را تغییر دهید. بنابراین کلی بودن هدف، از جمله اشتباه‌های رایج به حساب می‌آید.

 

 

هدف گذاری، یک فرآیند ساده نیست که صرفاً لیست کارهایی که باید انجام بدهید را مشخص کنید، چون قطعاً این فرآیند، نتیجه خوبی به همراه نخواهد داشت. در واقع هدفگذاری زمانی مؤثر خواهد بود که همراستا با چشم اندازی باشد که برای زندگی آینده خود در نظر گرفته‌اید.

در این صورت است که دیگر به دشواری کاری که باید انجام دهید و از خود گذشتگی‌هایی که در این راه باید نشان دهید، توجهی نمی‌کنید. اگر به دنبال دستیابی به بهترین زندگی ممکن هستید، لازم است بر اساس معیارهایی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، اقدام به هدف‌گذاری کنید.

هدف ‌گذاری اشتباه، تأثیری جدی بر روند پیشرفت شما به جا می‌گذارد. در برخی موارد، باعث بالارفتن سطح استرس شما می‌شود. از طرفی اگر هدف‌هایی که انتخاب می‌کنید غیر واقعی یا با باورها و ارزش‌های شما در تضاد باشد، دستیابی به موفقیت امکان پذیر نخواهد بود. هدف‌گذاری یک فرآیند قدرتمند است که به شما انگیزه می‌بخشد.

وقتی هدف‌گذاری شما به درستی انجام شود، قدمی بزرگ به سمت زندگی مورد علاقه خود برخواهید داشت. با این حال، اگر هر کدام از این اشتباه‌های بالا را مرتکب شوید، در واقع وقت خود را تلف کرده‌اید.