آنچه در این مقاله می خوانید:

• تعریف جرات ورزی در فرهنگ واژگان
• رابطه جرات ورزی، عزت نفس و اعتماد به نفس
• رفتار سلطه جویانه در برابر جرات ورزی

 

مفهوم جرأت ورزی و نقش آن در توسعه فردی

اگرچه جرأت ورزی، یکی از اصطلاحات رایج در حوزه آموزش و رشد و توسعه فردی است، اما از آنجا که ابعاد و جنبه‌های مختلفی دارد، تعریف آن همیشه آسان نیست.

در کلیه روابط مثبت و سازنده، جرأت ورزی یک ویژگی کلیدی بوده و مهارتی است که همه ما باید آن را یاد بگیریم تا به درک بهتری از دنیای خود دست یابیم. در اینجا، به تعاریف مختلفی که برای اصطلاح جرأت ورزی ارائه شده است، می‌پردازیم.

 

 

تعریف جرات ورزی در فرهنگ واژگان

تعاریفی که در فرهنگ واژگان برای واژه جرأت ورزی ارائه شده است، دربرگیرنده توصیفاتی است که مفهوم جرأت ورزی را به خوبی پوشش نمی‌دهد. در آنجا شما با واژگانی مانند جزم اندیش و متعصب، صریح گو، مثبت، بی‌باکی و پافشاری مواجه می‌شوید.

با دیدن این کلمات دچار اشتباه نشوید، این‌ها تنها بعضی از جنبه‌های جرأت ورزی هستند و این واژه ابعاد بیشتری دارد.

منشأ و ریشه واژه جرات ورزی

معنای جرات‌ورزی را می‌توان در ریشه و مبدأ این واژه نیز جست و جو کرد. اواخر قرن بیستم بود که استفاده از این واژه رونق گرفت. دلیل این مسئله وجود جنبش‌هایی مانند حقوق شهروندی در آمریکا، جنبش‌های زنان و اقداماتی بود که با هدف رشد و توسعه فردی انجام می‌گرفت. کلیه این جنبش‌ها، غیر اجباری بودند و نقش مهمی در تغییر حقوق گروه‌های محروم جامعه داشته‌اند.

جرات ورزی باعث تکامل فرد می شود

بیورلی هِر (نویسنده)، جرأت ورزی را نوعی سفر می‌داند که توانست او را از عزت نفس پایین به عزت نفس بالا و از وابستگی به استقلال برساند. او حتی قبل از آن تصور می‌کرد که اصلاً جذاب و دوست داشتنی نیست، اما با پرورش ویژگی جرات ورزی توانست این باور را در خود عوض کند.

رسیدن به جرات ورزی، باعث ایجاد تحولات بزرگی در زندگی او شده و پیشرفت قابل توجهی را در ابعاد مختلف برایش به همراه داشت. از جمله این که:

• توانست عزت نفس خود را افزایش دهد.
•  اعتماد به نفس بالایی به دست آورد.
• تصورات منفی و اشتباهی که در مورد میزان هوش و جذابیت خود داشت را کنار بگذارد.
• وابستگی خود به دیگران را کنار گذاشته و به استقلال دست یابد.
• از احساس منفعل بودن درآمده و به فردی پویا تبدیل شود.
• رفتارهای قبلی خود که عمدتاً غیر جسورانه و توأم با ترس بود را کنار بگذارد و رفتارهای قاطعانه از خود نشان دهد.
• وابستگی شدید خود در روابط را به نوعی وابستگی متقابل تبدیل کند.
• حساسیت خود نسبت به انتقادات را کنار گذاشته و رفتار خود در قبال این انتقادات را به خوبی مدیریت کند. 

 

 

عزت نفس کلید موفقیت است

امروزه داشتن عزت نفس بالا، یکی از کلیدهای موفقیت در کار است. برخلاف الگوهای قبلی کسب و کار که طی آن افراد در محل کار باید بر اساس جایگاه شغلی خود با افراد بالادست و زیردست خود رفتار می‌کردند، امروزه دیگر الگوهای کسب و کار تغییر کرده است و بر مبنای همکاری، برابری و احترام به تفاوت‌ها است.

یکی از مهارت‌هایی که می‌تواند موفقیت شما در زمینه کسب و کار را تضمین کند، همین عزت نفس یعنی ارزش قائل شدن برای خود و توانایی‌هایتان است. جرات ورزی، یکی از عادت‌های روزانه‌ای است که باعث ایجاد عزت نفس در ما می‌شود.

بر اساس نظر بخش سلامت BBC، کارمندانی که عزت نفس بالایی دارند، توانایی تصمیم‌گیری مستقل دارند، ریسک پذیر هستند، قدرت دنبال کردن ایده‌های جدید را داشته و بر اساس قدرت ابتکار و نوآوری خود عمل می‌کنند. این‌ها ویژگی‌هایی است که کارمندان در قرن 21 نیز باید داشته باشند.

رابطه جرات ورزی، عزت نفس و اعتماد به نفس

این سه ویژگی، رابطه لاینفکی با یکدیگر دارند. مثلاً وقتی بدانید که شما هم در این دنیا جایی دارید و می‌توانید فضایی را برای خود اشغال کنید، یا حق ابراز خواسته‌های خود را دارید، یعنی این که تفکر و رفتار شما اساساً قاطعانه و با اعتماد به نفس بوده است.

یک اتوبان سه بانده را تصور کنید که لاین‌های آن به ترتیب «ضعف»، «اعتماد به نفس» و «تسلط» نام دارند. وقتی در امتداد باند داخلی رانندگی می‌کنید، یعنی به دیگران اجازه داده‌اید که از شما سبقت بگیرند، به عبارت دیگر شما در مسیر کندرویی قرار دارید که ضعف نام دارد و باید وارد مسیر بهتری شوید.

وقتی خودتان را در باند خارجی این مسیر می‌بینید که به واسطه زور وقدرت خود توانسته‌اید از بقیه پیشی بگیرید، یعنی شما در باند تندرویی قرار دارید که نام آن سلطه جویی است.

بنابراین باید سرعت خود را کم کنید و به باند وسط یعنی اعتماد به نفس بروید. در این صورت است که سفر شما در طول مسیر زندگی چه برای خودتان و چه دیگران مطمئن و بدون خطر خواهد بود.

 

مقاله پیشنهادی: چگونه قاطعیت و جرأت ورزی را در خود ایجاد کنیم؟

 

تعریف کلاسیک جرات ورزی

روش کلاسیک تعریف جرات ورزی این است که آن را با دو مفهوم متضاد با آن، یعنی سلطه جویی و اطاعت مقایسه کنید. سلطه جویی به معنی نادیده گرفتن حقوق دیگران است. در مقابل، اطاعت و سلطه پذیری معنایی عکس داشته و مفهوم آن نادیده گرفتن حقوق خود است.

در این صورت، جرأت ورزی، سومین روش رفتاری خواهد بود که به معنی پذیرش همزمان حقوق خود و دیگران است. در این راستا، ای. جِی لانگ و پی. یاکوبووسکی، در کتاب «Responsible Assertive Behavior»، به تعریف جرات ورزی پرداخته و آن را با سلطه جویی و نداشتن قاطعیت مقایسه کرده‌اند.

1. عدم قاطعیت

یعنی فرد حقوق خود را زیر پا بگذارد و نتواند احساسات، افکار و باورهای خود را به صراحت بیان کند، در نتیجه دیگران حقوق او را نادیده خواهند گرفت.

2. سلطه جویی

سلطه جویی عکس تعریف بالا بوده و به این معنی است که فرد با روش‌های فریبکارانه و نادرست به دنبال گرفتن حقوق شخصی خود و بیان افکار، احساسات و عقاید خود است. به همین دلیل حقوق افراد دیگر را زیر پا می‌گذارد.

3. جرات ورزی و قاطعیت

یعنی این که فرد به طور مستقیم و با روش درست و صادقانه به دنبال دست‌یابی به حقوق خود و بیان احساسات و عقایدش است به نحوی که حقوق دیگران را نقض نخواهد نکند.

 

 

 

شرکت در دوره ی آربی - آموزش فروش در آمازون

 

رفتار سلطه جویانه در برابر جرات ورزی

در این قسمت از مقاله معیارهای رفتار سلطه جویانه را بیان می‌کنیم. فرد سلطه جو:

• راه خود را انتخاب می‌کند.
• به هر قیمتی می‌خواهد برنده شود.
• با صدای بلند صبحت می‌کند، به دنبال سوءاستفاده از دیگران و کنترل آنها بوده، به دنبال ترساندن دیگران است. از زبان کنایه‌آمیز در کلام خود استفاده می‌کند و رفتارهای خشونت آمیز از خود بروز می‌دهد.
• به دنبال تحقیر دیگران است.
• از هر راه نادرستی برای برتر نشان دادن خود و ضعیف جلوه دادن شما استفاده می‌کند.

ممکن است در برخی نقاط، افراد سلطه جو و پرخاشگر به خاطر قدرت ظاهری خود، مورد تحسین دیگران قرار گیرند، اما اصولاً چنین افرادی ترسو هستند. رفتار آن‌ها نسبت به دیگران، باعث ایجاد چرخه‌ای از خشم و انتقام می‌شود که سرانجام یک روز، آثار سوء آن متوجه خود شخص خواهد شد.

 

 

عدم قاطعیت در رفتار

رفتار غیرقاطعانه یا منفعل به معنی این است که فرد:

• از ترس ناراحت کردن دیگران، ساکت می‌ماند.
• تحت هیچ شرایطی حاضر به نزاع کردن با دیگران نیست.
• نیازهای دیگران را بر خواسته‌های خود ترجیح می‌دهد.
• تصویر روشن و دقیقی از نیازها و خواسته‌های خود ندارد.
• در معذرت خواهی کردن افراط می‌کند.
• به جای مخالفت با دیگران و بیان نظر شخصی، تظاهر می‌کند که نظری ندارد.
• سعی در پنهان کردن احساسات خود دارد و آنها را کنترل می‌کند.

دلیل رفتارهای غیر قاطعانه چیست؟

افرادی که رفتارهای غیرقاطعانه دارند، در واقع به دنبال دوری از خطر بوده و می‌خواهند توسط دیگران محافظت شوند. به همین خاطر این احتمال هست که دیگران به خاطر این ضعف، از آنها متنفر شده و دیگر برای آنها احترامی قائل نشوند. افراد غیرقاطع در آینده به خاطر از دست دادن فرصت‌هایشان، رفتار تند و کینه جویانه‌ای خواهند داشت.

جرات ورزی و قاطعیت در رفتار

رفتار قاطعانه و همراه با جرات ورزی به معنی آن است که فرد:

• فرد صادق، روشنفکر و آسیب پذیر است.
• متکی به خود است.
• اجازه نمی‌دهد کسی او را بترساند.
• از راه حل‌های برد-برد در مواجهه با درگیری‌ها استفاده می‌کند.
• در مواجهه با دیگران از رفتار یکسانی استفاده می‌کند و همزمان حالت منحصر به فرد خود را حفظ می‌کند.
• به صحبت‌های دیگران گوش می‌دهد.
• شرایط و احساسات دیگران را درک می‌کند.

 

 

اگرچه در ظاهر، سبک زندگی کسانی که قاطعیت و جرات ورزی دارند، خطرساز به نظر می‌رسد و ممکن است به خاطر صداقت و راستی خود، مورد رفتار نادرست دیگران قرار گیرند اما در هر حال قاطعیت و جرات ورزی تنها راهی است که هم برای شما و هم دیگران احترام به همراه خواهد آورد.