آنچه در این مقاله می خوانید:

•  تفکر واقع بینانه خطر شکست را کاهش می‌دهد
•  تفکر واقع بینانه به شما امنیت می‌بخشد
• تفکر واقع بینانه به شما در روزهای سختی کمک می‌کند
• چگونه تفکر واقع بینانه را در خود افزایش دهیم؟

تفکر واقع بینانه چیست؟

واقعیت را می‌توان تفاوت بین آنچه می‌خواهیم و آنچه واقعاً وجود دارد، تعریف کرد. تفکر واقع بینانه، به معنی این است که شرایط و موقعیت را بر اساس حقایق موجود بررسی کنیم و نه آنچه خودمان در نظر داریم. دستیابی به تفکر واقع بینانه، در ابتدا دشوار به نظر می‌رسد. بعضی از افراد تصور می‌کنند که تفکر واقع بینانه به معنی داشتن طرز فکر منفی است. اما اگر بخواهید مشکلاتتان را حل کنید و از آنها درس بگیرید، باید تفکر واقع بینانه را در خود ایجاد کنید. تفکر واقع بینانه، مبنای موفقیت در کسب و کار است، زیرا در پرتو آن می‌توان به اطمینان و امنیت دست یافت.

اگر در حالت طبیعی، فرد خوش بینی هستید، شاید دیگر تمایل و انگیزه لازم برای تبدیل شدن به یک فرد واقع بین را نداشته باشید. اما فراموش نکنید تلاش برای ایجاد تفکر واقع بینانه باعث از بین رفتن اعتماد شما نسبت به مردم نشده و توانایی شما برای دیدن و استفاده از فرصت‌ها را کاهش نخواهد داد، بلکه در عوض، به زندگی شما ارزش خواهد بخشید. در این مقاله قصد داریم به مزایای تفکر واقع بینانه و راه‌های دستیابی به آن بپردازیم.

1. تفکر واقع بینانه خطر شکست را کاهش می‌دهد

همانطور که می دانید انجام هر کاری، نتایجی را به همراه خواهد داشت. تفکر واقع بینانه به شما در شناخت این نتایج کمک می‌کند. این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار است، چون تنها با شناسایی و در نظر گرفتن این نتایج است که می‌توانید برای آنها برنامه ریزی کنید.

2. به کمک تفکر واقع بینانه می‌توانید هدف و استراتژی خود را بشناسید

بعضی از افراد که در حوزه کسب و کار فعالیت می‌کنند، از تفکر واقع بینانه برخوردار نیستند. خبر خوبی که داریم این است که این افراد، تفکر مثبتی نسبت به شرایط خود دارند و نسبت به موفقیت کسب و کار خود بسیار امیدوارند. اما خبر بدی که برای این افراد داریم این است که به امید نمی‌توان به چشم یک استراتژی نگاه کرد. تفکر واقع بینانه، مهارت شما را در زمینه رهبری و مدیریت افزایش خواهد داد، چون مستلزم رو به رو شدن شما با واقعیت است.

همچنین تفکر واقع بینانه به شما کمک می‌کند تا هدف خود را به درستی تعریف کرده و نقشه‌ای برای آن طراحی کنید. وقتی تلاش می‌کنید تا تفکر واقع بینانه را در خود ایجاد کنید، به تدریج سعی می‌کنید روش‌ها و فرآیندهایی که برای انجام کارها به کار می‌برید را ساده‌تر کنید، این کار به افزایش بازده و راندمان کاری شما کمک می‌کند.

در واقع، در حوزه کسب و کار، تنها تعدادی از تصمیمات مهم هستند و افرادی که تفکر واقع بینانه را در خود ایجاد کرده‌اند، می‌توانند به تفاوت مهم و تصمیمات معمولی پی ببرند. تصمیمات مهم مستقیماً به هدف شما مربوط است. جیمز آلن، به درستی به این نکته اشاره کرده که تا وقتی میان تفکر و هدف شما ارتباطی وجود نداشته باشد، نمی‌توانید به موفقیت خود امیدوار باشید.

3. تفکر واقع بینانه روند ایجاد تغییرات را سرعت می‌بخشد

افرادی که برای موفقیت، صرفاً به مؤلفه امید تکیه می‌کنند، به ندرت، ایجاد تغییرات را جزء اولویت‌های خود قرار می‌دهند. اگر فقط امیدوار باشید، دیگر موفقیت از نظر شما مسئله ای دست نیافتنی است که  تنها بستگی به شانس دارد. بنابراین دیگر انگیزه خود برای تغییر را از دست می‌دهید. تفکر واقع بینانه، این شکل از نگرش اشتباه را در شما از بین می‌برد. تغییر به تنهایی باعث رشد نمی‌شود اما رشد بدون تغییر اصلاً امکان پذیر نیست.

4. تفکر واقع بینانه به شما امنیت می‌بخشد

تفکر واقع بینانه به شما کمک می‌کند که به بدترین حالت یک موقعیت فکر کنید و از پیش برنامه‌ای برای مقابله با آن پیش بینی کنید. در این صورت حس امنیت و اعتماد به نفس در شما افزایش می‌یابد. از طرفی وقتی حتی آن حالت اتفاق هم بیافتد، غافلگیر نخواهید شد، زیرا از قبل برای آن آماده بوده‌اید. حس ناامیدی زمانی به سراغ انسان می‌آید که انتظارات او با آنچه در واقعیت می‌بیند، یکی نباشد. تفکر واقع بینانه تفاوت بین انتظار و واقعیت را به حداقل می‌رساند.

مقاله پیشنهادی: تفکر استراتژیک و مزایای آن

5. تفکر واقع بینانه، اعتبار شما را نزد دیگران افزایش می‌دهد

وقتی مدیر یا رهبر یک سازمان، از تفکر واقع بینانه برخوردار باشد و آن را در رفتارهای خود هم بروز دهد، افراد حاضر در آن سازمان هم به دیدگاه چنین شخصی احترام خواهند گذاشت. در مقابل وقتی وی، دائماً به خاطر اتفاقات غیر منتظره غافلگیر می‌شود، اعتبار خود را نزد دیگران از دست می‌دهد. از سوی دیگر، رهبرانی که تفکر واقع بینانه دارند و منطبق بر آن عمل می‌کنند، سازمان خود را در مسیر پیروزی قرار می‌دهند و به این ترتیب افراد آن سازمان هم به آنها اعتماد می‌کنند. مدیر یا رهبری موفق است که قبل از بیان نظر خود، سؤالات واقع بینانه‌ای از خود می‌پرسد، از جمله:

• آیا اصلاً امکان انجام چنین کاری وجود دارد؟
• آیا این طرح شامل همه افراد سازمان می‌شود یا فقط برخی از آنها؟
• آیا عواملی که مانع از رسیدن به این هدف می‌شوند را می‌شناسم و به اعضای سازمان اعلام کرده‌ام؟

6. تفکر واقع بینانه، زمینه را برای عملی کردن ایده‌ها فراهم می‌کند

بر اساس استدلال توماس ادیسون: «یک ایده خوب زمانی ارزشمند است که بتوان از آن استفاده کرد.» مهم‌ترین مزیت تفکر واقع بینانه این است که با حذف فاکتور «کاش» امکان عملی کردن و استفاده از یک ایده را فراهم می‌کند. بیشتر ایده‌ها و تلاش‌ها از این جهت موفق نیستند که عمدتاً بر پایه میل و آرزو هستند و نه واقعیت. به همین خاطر فرد به نتیجه دلخواه خود نمی‌رسد.

این وضعیت را می‌توان به ساخت خانه تشبیه کرد. شما نمی‌توانید خانه خود را میان هوا بسازید بلکه باید شالوده محکمی برای آن در نظر بگیرید. به همین صورت، ایده‌ها و برنامه‌ها هم باید مبنا و شالوده محکمی داشته باشند که تفکر واقع بینانه این شالوده را فراهم می‌کند.

7. تفکر واقع بینانه به شما در روزهای سختی کمک می‌کند

اگر خلاقیت را قدرت ارائه راهکارهای جدید و نترسیدن از شکست معنی کنیم، پس واقعیت را باید توان مقابله با شکست تلقی کنیم. داشتن تفکر واقع بینانه، به شما کمک می‌کند تا بینش شفافی نسبت به وقایع اطراف خود داشته باشید. به این ترتیب در زمان گرفتاری با توسل به این بینش می‌توانید نسبت به گذشتن از بحران پیش رو امیدوار باشید.

8. تفکر واقع بینانه، رؤیای شما را به واقعیت نزدیک می‌کند

یکی از نویسندگان بریتانیایی به نام جان گالسورثی، معتقد است: «دست یابی به ایده آل‌های زندگی، نسبت مستقیمی با میزان تلاش شما برای نزدیک شدن به مشکلات دارد». به این معنا که اگر سعی کنید از مشکل پیش رویتان فرار کنید یا به عبارت دیگر، نگاه واقع بینانه‌ای نسبت به آنها نداشته باشید، این مشکلات حل نشده باقی می‌مانند و دستیابی به ایده آل مورد نظر، عملاً غیر ممکن خواهد بود. پس می‌توان گفت تفکر واقع بینانه، راه را برای محقق کردن رویاهای شما فراهم می‌کند.

چگونه تفکر واقع بینانه را در خود افزایش دهیم؟

اگرچه خوش بین بودن نسبت به آینده، برای موفق شدن لازم است اما به تنهایی کافی نیست. زیرا باعث می‌شود نیاز به تغییر را در خود احساس نکنیم. در این بخش از مقاله قصد داریم روش‌هایی که باعث افزایش تفکر خوش بینانه می‌شوند را بررسی کنیم.

1. حقیقت و درستی را با تمام وجود بپذیرید

شما تنها زمانی می‌توانید به تفکری واقع بینانه برسید که ابتدا ضرورت آن را با تمام وجود بپذیرید. این بدان معنا است که به دنبال واقعیت باشید و از آن لذت ببرید. اما متأسفانه امروزه بسیاری از مردم مصداق توصیف وینستون چرچیل هستند که می‌گفت: «تنها عده کمی از انسان‌ها برای روشن شدن واقعیت پافشاری می‌کنند اما بیشترشان از آن گریزان هستند، گویی اصلاً وجود ندارد.»

2. برای موفقیت شرایط را با دقت در نظر بگیرید

برای این که تفکر واقع بینانه را در خود ایجاد کنید، لازم است ابتدا تمام جوانب و شرایط را در نظر بگیرید. این کار نیز مستلزم دسترسی به واقعیت‌ها است. چستر بولز، فرماندار، نماینده کنگره و سفیر سابق آمریکا می‌گوید: «زمانی که می‌خواهید مسئله ای را حل کنید، از پیش داوری‌های نادرست پرهیز کنید و در عوض به دنبال جمع آوری حقایق در مورد آن موقعیت باشید و تصمیمی را بگیرید که به نظرتان درست‌تر است و به همان تصمیم پایبند باشید.» اگر افکار شما صرفاً بر مبنای داده‌ها یا فرضیات اشتباه باشد، مطمئناً فکر شما هم اشتباه خواهد بود.

فقدان اطلاعات درست باعث می‌شود که نتوانید به خوبی فکر کنید. یکی دیگر از کارهایی که می‌تواند تفکر واقع بینانه را در شما افزایش دهد این است که بررسی کنید دیگران در موقعیت مشابه شما چه کاری انجام داده‌اند. همچنین می‌توانید با افراد صاحب نظر که در گذشته با موقعیت‌هایی مشابه شما رو به رو شده‌اند، مشورت کنید.

3. به نقاط مثبت و منفی یک مسئله فکر کنید

هیچ چیز به اندازه بررسی نقاط مثبت و منفی یک قضیه، نمی‌تواند شما را نسبت به واقعیت آن آگاه کند. در واقع با این روش می‌توانید یک مسئله را از ابعاد مختلف بررسی کنید. اگر صرفاً به دنبال نکات مثبت یک قضیه باشید، دیگر نیازی به تغییر شرایط در خود احساس نمی‌کنید. در مقابل، تمرکز بیش از اندازه بر نقاط منفی، شما را نسبت به کاری که می‌خواهید انجام دهید یا تصمیمی که می‌خواهید بگیرید، بدبین کرده و در نهایت ممکن است به طور کل شما را از انجام آن منصرف کند.

4. بدترین حالت ممکن را در نظر بیاورید

تفکر واقعاً بینانه بر مبنای کشف کردن، تجسم کردن و بررسی بدترین حالت ممکن است. وقتی می‌خواهید بدترین سناریوی ممکن را بررسی کنید، می‌توانید سؤالاتی همانند موارد زیر را از خود بپرسید:

• اگر میزان فروش کاهش یابد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
• اگر نتوانیم در مزایده برنده شویم، چه خواهد شد؟
• اگر مشتری هزینه محصول را نپردازد، چه خواهد شد؟
• اگر مجبور باشیم، کار را به تنهایی و بدون کمک کارمندان انجام دهیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
• اگر همه دانشگاه‌ها، درخواست من را رد کنند، چه می‌شود؟
• اگر بازار دچار رکود شود، چه خواهد شد؟
• اگر داوطلبان از کار انصراف بدهند چه اتفاقی خواهد افتاد؟
• اگر هیچکس در این جلسه شرکت نکند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

بنابراین نکته این است که در هر موقعیتی که هستید، اعم از این که کسب و کاری را اداره می‌کنید، مدیریت یک سازمان را به عهده دارید، مربی تیمی هستید یا برای امور مالیتان برنامه ریزی می‌کنید،  بدترین حالت ممکن را در نظر بگیرید و از قبل شرایط لازم برای مقابله با مشکلات احتمالی را فراهم کنید.

5. تفکرتان را همسو با منابع‌ خود کنید

یکی از کلیدهای دست یابی به تفکر واقع بینانه این است که منابع خود را با اهدافتان همسو کنید. همانطور که در قسمت قبلی دیدید، بررسی نکات مثبت و منفی یک مسأله و در نظر گرفتن بدترین حالت ممکن، شما را از شکاف‌هایی که بین خواسته‌هایتان و واقعیت موجود هست، آگاه می‌کند. زمانی که به این شکاف‌ها پی ببرید، می‌توانید از منابع خود (اعم از انسانی، مالی و زمانی) برای پر کردن آنها استفاده کنید.

در این مقاله با موضوع تفکر واقع بینانه و نقشی که می‌تواند در مقابله با مشکلات برای ما ایفا کند آشنا شدید. تفکر واقع بینانه، بینش شفافی نسبت به مسأله پیش رو در اختیار شما قرار می‌دهد که به کمک آن می‌توانید پیش بینی‌های لازم برای مواجهه با مشکلات احتمالی را صورت دهید. به این ترتیب حتی در صورت بروز آن مشکلات غافلگیر نخواهید شد.

همچنین تفکر واقع بینانه به شما کمک می‌کند، امید خود برای موفقیت در کسب و کار یا هر زمینه دیگری را در سطح معقولی نگه دارید، چون اگر بخواهید صرفاً با پشتوانه امید به جلو روید، مطمئناً نیاز به تغییر را در خود احساس نخواهید کرد و رسیدن به رویای مورد نظر را امری دست نیافتنی تلقی خواهید کرد. همچنین برای دست یابی به تفکر واقع بینانه باید واقعیت‌های موجود را با تمام وجود بپذیرید.

به دنبال گردآوری هر چه بیشتر اطلاعات در مورد قضیه مورد نظر باشید و از اعمال نظرات شخصی و پیش داوری خودداری کنید و با فکر کردن به نکات مثبت و منفی قضیه، آن را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار دهید. با رعایت این نکات است که می‌توانید از واقعی بودن فکر خود مطمئن شوید.