آنچه در این مقاله می خوانید:

• چگونه تفکر استراتژیک داشته باشیم؟
• چرا تفکر استراتژیک مهم است؟

اهمیت تفکر استراتژیک

شاید شنیدن اصطلاح «تفکر استراتژیک» شما را به یاد پلن‌های کسب و کار یا بازاریابی بیندازد. برای برخی از شما نیز ممکن است، یادآور سیاست‌های جهانی یا مسائل مرتبط با جنگ باشد. اما باید بدانید که کلمه استراتژی صرفاً به عملیات نظامی یا حتی کسب و کار محدود نمی‌شود. در عوض، از تفکر استراتژیک می‌توان برای تمام جنبه‌های زندگی استفاده کرد. در این مقاله قصد داریم به مزایای تفکر استراتژیک و تأثیر آن بر زندگی بپردازیم.

چگونه تفکر استراتژیک داشته باشیم؟

بیشتر مردم صرفاً برای همان روزی که در پیش دارند، برنامه ریزی می‌کنند (البته بعضی از افراد، حتی حاضر به برنامه ریزی روزانه هم نیستند!) آن‌ها بعد از بیدار شدن از خواب، کارهایی که باید در طول یک روز انجام دهند را مشخص و یک دفعه شروع به کار می‌کنند. تنها تعداد کمی از افراد هستند که به صورت هفتگی برنامه ریزی می‌کنند. این افراد روزهای هفته پیش رو را در تقویم نگاه می‌کنند، قرارهای ملاقات و برنامه‌های خود را بررسی و سپس به سر کار می‌روند.

جان سی. مکسول، یکی از نویسندگان معروف آمریکایی می‌گوید: «من اوایل هر ماه، نصف یک روز را صرف برنامه ریزی برای چهل روز پیش رو می‌کنم، چون نتیجه‌ای که از برنامه ریزی برای چهل روز به دست می‌آورم، بیشتر از 30 روز است و در ضمن از برنامه‌های چند روز اول ماه بعد هم خبر دارم. برای برنامه ریزی ابتدا برنامه سفر و امور مربوط به خانواده‌ام را بررسی می‌کنم. پس از آن، پروژه‌ها و اهداف دیگری که می‌خواهم طی 5 تا 6 هفته بعد دنبال کنم را مرور می‌کنم. سپس زمان‌هایی را برای فکر کردن، نوشتن، کار کردن و ملاقات با افراد و اوقاتی را هم برای امور سرگرمی مثل تماشای برنامه‌های ورزشی یا انجام بازی گلف در نظر می‌گیرم. همچنین زمان‌هایی را هم برای کارهای پیش بینی نشده و فوری در نظر می‌گیرم. با این شیوه، می‌توانم تقریباً دقیق بگویم که در چند هفته پیش رو، در فلان ساعت تا فلان ساعت چه کاری انجام می‌دهم. همین استراتژی، سطح عملکرد من را به شکل قابل توجهی افزایش داده است».

چرا تفکر استراتژیک مهم است؟

تفکر استراتژیک فرآیند برنامه ریزی را برای شما راحت تر کرده و سطح بازدهی‌تان را افزایش می‌دهد. در ضمن، مستقیم ترین راه برای رسیدن به هر هدفی را به شما نشان می‌دهد. تفکر استراتژیک مزایای بی شماری دارد که در این مقاله به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1. تفکر استراتژیک، مشکلات را ساده می‌کند

شما با کمک تفکر استراتژیک می‌توانید مسائل پیچیده و اهداف بلندمدت خود را که احتمالاً از روبرو شدن با آنها هراس دارید، به خوبی مدیریت کنید و آنها را به اهداف یا مسائل کوچکتر و قابل کنترل تقسیم کنید. در واقع با داشتن برنامه، انجام همه کارها حتی دشوارترین آنها برای شما آسان خواهد شد. تفکر استراتژیک، مدیریت زندگی روزانه را هم برای شما راحت می‌کند.

جان سی مکسول در این رابطه می‌گوید: «سیستمی که من برای مدیریت زندگی روزانه‌ام، استفاده می‌کنم، صرفاً تکرار استراتژی‌هایی است که قبلاً کارکردشان برای من ثابت شده است. من در میان سخنرانان به خاطر سیستم بایگانی خاصی که دارم، معروف هستم. گرد آوری و نوشتن مطلب برای سخنرانی کار سختی است، اما من با استفاده از همین سیستم بایگانی، نقل قول‌ها، داستان‌ها و مقاله‌ها را طبقه بندی می‌کنم و هر زمان که برای توضیح موضوعی، به مطلب نیاز دارم، به سراغ یکی از آن 1200 فایلی که در اختیار دارم می‌روم و مطلب مورد نظرم را پیدا می‌کنم. در حقیقت، تفکر استراتژیک، انجام هر کار دشواری را ممکن می‌سازد.»

مقاله پیشنهادی: چگونه به تفکر استراتژیک دست یابیم؟

2. تفکر استراتژیک به شما کمک می‌کند سؤالات درستی بپرسید

برای این که بتوانید مسائل سخت و پیچیده را به مسائل کوچک‌تر تقسیم کنید، باید مهارت پرسیدن سؤالات درست را داشته باشید. تفکر استراتژیک، شما را در این فرآیند همراهی می‌کند. در این رابطه لازم است سؤالاتی را از خودتان بپرسید. در اینجا، به سؤالات زیر که توسط باب بییِل، نویسنده کتاب Master planning تنظیم شده است، توجه کنید.

• جهت: در مرحله بعد چه کاری باید انجام دهیم و چرا؟
• سازماندهی: هر کس مسئول چه کاری است؟ چه کسی مسئول است بر کار دیگران نظارت کند؟ آیا هر کس در جایگاه درست خود قرار گرفته است؟
• امور مالی: درآمد مورد نظر، هزینه‌ها و سودخالص چه میزان است؟ آیا توانایی پرداخت هزینه‌ها و کسب درآمد مورد نظر را داریم و اگر بله از چه راهی؟
• پیگیری: آیا ما در مسیر رسیدن به هدفمان قرار داریم؟
• ارزیابی کلی: آیا در حال رسیدن به کیفیت مورد نظر هستیم؟
• بازبینی و اصلاح: چگونه می‌توانیم سطح بازدهی و راندمان خود را افزایش دهیم و به ایده آل مورد نظرمان دست یابیم؟

البته سؤالاتی که می‌توانید پیرامون برنامه استراتژیک از خودتان بپرسید، صرفاً به پرسش‌های بالا محدود نمی‌شود، اما برای شروع خوب هستند.

3. تفکر استراتژیک برای هر مساله، یک راه حل ارائه می‌کند

بر اساس استدلال ژنرال جورج اس پاتون «ژنرال‌های موفق، برنامه و استراتژی خود را با شرایط وفق می‌دهند و سعی نمی‌کنند شرایط را بر استراتژی‌ها منطبق کنند». کسانی که در حوزه تفکر استراتژیک موفق عمل می‌کنند، در افکار خود بسیار دقیق هستند. آن‌ها سعی می‌کنند که استراتژی را تغییر داده و بر مسأله منطبق کنند، چون می‌دانند به کار بردن یک استراتژی واحد برای هر مسأله ای، نتیجه بخش نخواهد بود.

4. تفکر استراتژیک، شما را برای آینده نامعلوم آماده می‌کند

تفکر استراتژیک، در واقع همانند پلی است که امروز و فردای شما را به هم متصل می‌کند. همچنین مسیر و جهت شما را مشخص کرده و پتانسیل شما را برای موفقیت در آینده تضمین می‌کند. همانطور که مری وب هم اشاره کرده است، تفکر استراتژیک همان زین کردن اسب رویاها قبل از سوار شدن به آن است.

5. تفکر استراتژیک حاشیه خطا را کم می کند

هر زمان که بدون فکر کردن حرفی می‌زنید یا حرکتی از شما سر می زند، حاشیه خطای شما افزایش می‌یابد. این وضعیت دقیقاً شبیه وقتی است که یک گلف باز به سمت توپ گلف حرکت کند و قبل از تنظیم زاویه دست خود با توپ آن را با چوب پرتاب کند. به این ترتیب توپ گلف چندین متر، دورتر از هدف، روی زمین می‌آید. تفکر استراتژیک، احتمال خطای شما را کاهش می‌دهد. به این صورت که عمل شما را با هدفتان هماهنگ می‌کند، در نتیجه باعث می‌شود که (مثلاً در بازی گلف)، توپ در جایی نزدیک‌تر به سوراخ فرود بیاید. هر چه میان عمل و هدف شما هماهنگی بیشتری وجود داشته باشد، امکان خطای شما کمتر خواهد بود.

6. تفکر استراتژیک، قدرت نفوذ شما بر دیگران را افزایش می‌دهد

داشتن برنامه و تفکر استراتژیک، به افزایش قدرت شما کمک می‌کند. در هر کسب و کاری، کارمندان اصولاً از رهبر و مدیری تبعیت می‌کنند که برنامه درستی برای کسب و کار خود داشته باشد. وقتی از تفکر استراتژیک برخوردار باشید، دیگران به حرف شما بیشتر گوش کرده و تمایل آن‌ها به تبعیت از شما بیشتر خواهد شد. اگر رهبر و مدیر سازمانی هستید، تفکر استراتژیک را در رأس اولویت‌های خود قرار دهید. غافل شدن از تفکر استراتژیک، نه تنها به شکست کسب و کار شما منجر می‌شود، بلکه میزان اعتبار شما را نزد کسانی که در آن حوزه کار می‌کنند، کاهش می‌دهد.

در این مقاله با مزایای تفکر استراتژیک آشنا شدید. همانطور که مشاهده کردید، تفکر استراتژیک به شما کمک می‌کند تا مسائل بزرگ را به مساله های کوچک‌تر و قابل کنترل تقسیم کنید، چون به ندرت پیش می‌آید که یک نفر بتواند همزمان به تمام ابعاد یک مساله فکر کند. بنابراین وقتی مساله را برای خودتان کوچک کنید، به طور خودکار درصد خطایتان هم کاهش خواهد یافت. از طرفی به کمک تفکر استراتژیک، تا حد زیادی می‌توانید مشکلات احتمالی پیش رو را پیش بینی کنید و از قبل راه حل‌هایی برای مقابله با آنها بیندیشید.