اعتماد به نفس چیست و راه‌های تقویت آن کدامند؟

اعتماد به نفس، یک واژه و احساس قدرتمند است. حتماً در زندگی خود زمانی را به خاطر دارید که احساس اعتماد به نفس می‌کردید و  هیچ عاملی نمی‌توانست مانع شما شود. حال تصور کنید که می‌توانید بیش از هر زمان دیگر این احساس را در خودتان تجربه کنید. در این صورت به نظرتان چه تاثیری بر سلامت، شغل و روابط شما به جا گذاشته خواهد شد؟ نه تنها اعتماد به نفس احساس خوبی را در شما ایجاد می‌کند، بلکه فرصت‌های بالقوه‌ای را پیش رویتان قرار می‌دهد که به کمک آن می‌توانید تغییرات بزرگی در زندگی خود ایجاد کنید. حال شاید بپرسید که چطور می‌توان اعتماد به نفس را تقویت کرد؟ در این رابطه، راه‌های موثری وجود دارند که می‌توانید هر زمان و هر جایی که احساس کمبود اعتماد به نفس کردید، آن‌ها را به کار ببرید. اعتماد به نفس، غالباً در وجود شما هست و شما باید صرفاً با استفاده از برخی استراتژی‌های موجود، آن را کشف کنید. در این مقاله، قصد داریم بیشتر به این موضوع بپردازیم.

علت کمبود اعتماد به نفس چیست؟

دلایل اعتماد به نفس پایین مختلف هستند. مثلاً شاید در سنین کودکی یا نوجوانی، والدینتان به شما گفته باشند که فلان کار از عهده شما خارج است و نباید آن را انجام دهید. یا شاید مثلاً این باور در شما وجود دارد که: «من هیچ گاه نمی‌توانم کسب و کار شخصی خود را شروع کنم، چون کارآفرین نیستم». یا شاید در گذشته اتفاق بدی را تجربه کرده‌اید که باعث شده است نسبت به توانایی‌های خود دچار تردید شوید. دلیل دیگر این است که صدای انتقادگر درونی‌تان به شما می‌گوید: «تو نمی‌توانی. تو شایستگی‌اش را نداری». این احتمال هم هست که خودتان را با شخص دیگری مثلاً دوست، همکار یا همسرتان مقایسه می‌کنید. در نتیجه به خاطر تفاوت‌هایی که با آن شخص دارید، دیگر توانایی‌های خودتان به چشمتان نمی‌آید. علت دیگر کمبود اعتماد به نفس این است که در زندگی خود کمبودی مثل داشتن یک رابطه عاشقانه، شغل رویایی، فرزند، مدرک دانشگاهی یا شهرت و عنوان را احساس می‌کنید. همه ما در زندگی خود به نوعی درگیر مشکلات مربوط به اعتماد به نفس هستیم. به این معنی که در زمان‌هایی نسبت به توانایی‌های خود مطمئن هستیم و در اوقات دیگر، دچار تردید می‌شویم. اگر کمبود اعتماد به نفس، باعث شده است که شما همچنان در کار یا روابط بد قبلی خود باقی بمانید و یا نتوانید از نظر حرفه‌ای و شخصی به پیشرفت‌هایی دست یابید، باید بگوییم که این حالت فقط در شما وجود ندارد، بلکه افراد بسیار زیادی هستند که حالت‌هایی مشابه شما دارند.

افراد دارای اعتماد به نفس چه ویژگی‌هایی دارند؟

در این قسمت قصد داریم ویژگی افراد دارای اعتماد به نفس را با افراد فاقد اعتماد به نفس بررسی کنیم.

افراد دارای اعتماد به نفس:

افراد فاقد اعتماد به نفس:

10 راهکار برای تقویت اعتماد به نفس

در این جا قصد داریم شما را با راهکارهای تقویت اعتماد به نفس آشنا کنیم:

1. مشخص کنید از چه لحاظ کمبود اعتماد به نفس می‌کنید

مسلماً شما در همه جنبه‌های زندگی خود احساس فقدان اعتماد به نفس نمی‌کنید، بلکه در برخی موارد این حس شدیدتر و در موقعیت‌های دیگری ضعیف‌تر است. مثلاً شاید اعتماد به نفس لازم برای راه اندازی کسب و کار مورد نظرتان را ندارید یا ممکن است همیشه آرزو داشته‌اید که مدتی به تنهایی به مسافرت بروید، اما از ترس این که اتفاقی برایتان بیفتد منصرف شده‌اید. بنابراین اولین قدم برای تقویت اعتماد به نفس این است که با خودتان فکر کنید برای انجام چه کارهایی اعتماد به نفس بیشتری نیاز دارید.

2. منبع کسب اعتماد به نفس خود را کشف کنید

این مورد کاملاً شخصی بوده و بنابراین در مورد افراد مختلف، متفاوت خواهد بود. به عبارت دیگر آنچه ممکن است به یک نفر اعتماد به نفس ببخشد، برای شخص دیگر اینطور نخواهد بود. حال از کجا به منبعی که به شما اعتماد به نفس خواهد بخشید پی ببرید؟ به این منظور به موقعیت‌هایی در زندگی خود فکر کنید که احساس اعتماد به نفس می‌کردید. مثلاً شاید محیط خانه و بودن در جمع خانواده احساس اعتماد به نفس بیشتری به شما می‌دهد یا انجام کار مورد علاقه‌تان مثلاً کشیدن تابلو نقاشی یا نواختن ساز، باعث ایجاد چنین حسی در شما شود. به این ترتیب با شناخت منابعی که به شما اعتماد به نفس خواهند داد می‌توانید در زمان‌هایی که احساس کمبود داشتید به آنها متوسل شوید.

3. با خودتان رو راست باشید

یکی از کارهایی که بی‌شک باعث از دست رفتن اعتماد به نفس شما می‌شود این است که سعی کنید به جای شخص دیگری باشید. بنابراین یکی از بهترین راه‌های ایجاد اعتماد به نفس این است که خودتان  باشید. وقتی سعی می‌کنید به جای شخص دیگری غیر از خودتان باشید، تمام بخش‌های بدن شما در مقابل این خواسته مقاومت می‌کنند. به این خاطر که تلاش می‌کنید کسی باشید که واقعاً نیستید. هر چه بیشتر سعی در شناخت خودتان و ارزش‌هایی که دارید داشته باشید، قدرت شما افزایش خواهد یافت. برعکس، هر چه از خودتان دورتر شوید، اعتماد به نفستان کاهش می‌یابد، چون دیگر خود واقعی‌تان نیستید. برای این که با خودتان رو راست باشید، به ویژگی‌هایی فکر کنید که شما را متمایز از دیگران کرده است و آنها را بنویسید. این کار، توانایی‌هایی را که شاید از دید شما پنهان مانده بودند را به شما یادآوری خواهد کرد.

4. توانایی‌های خود را نادیده نگیرید

قطعاً توانایی‌های هر فردی با دیگری متفاوت است. یکی از راه‌های تقویت اعتماد به نفس نیز این است که به توانایی‌های خودتان فکر کنید. مثلاً شاید شما سخنران حرفه‌ای نباشید، اما در عوض یک مادر شایسته، فردی خلاق یا دارایشم کسب و کار باشید. بسیاری از افراد وقت زیادی را صرف تغییر یا بهبود شرایط خود می‌کنند، اما اگر کمی بیشتر از این زمان را صرف فکر کردن به استعدادها، مهارت‌ها و موفقیت‌هایشان کنند، چه تغییری در خود احساس خواهند کرد؟ مسلماً اعتماد به نفس آنها افزایش خواهد یافت. در این جا، یک راهکار به شما ارائه می‌کنیم: به مدت یک هفته در پایان روز، 3 کاری را بنویسید که به خوبی انجام‌شان داده‌اید، حس خوبی در موردشان دارید یا به خاطر آنها به خودتان افتخار می‌کنید. به عبارت دیگر به دنبال یافتن نقاط قوت خود باشید.

5. دست از مقایسه خود با دیگران بردارید

هیچ کاری به اندازه مقایسه کردن خود با دیگران نمی‌تواند اعتماد به نفس شما را از بین ببرد. این موضوع در عصر حاضر بیشتر مصداق دارد. علت این مساله، گسترش شبکه‌های اجتماعی است که باعث شده است افراد دائماً خودشان را با دیگران مقایسه کنند. کمبود اعتماد به نفس، نتیجه فاصله‌ای است که میان خود واقعی‌تان و جایگاهی که تصور می‌کنید باید باشید، وجود دارد. تصور کنید که می‌خواهید سخنرانی مهمی ارائه کنید. به این منظور دست به جست و جو و تحقیق می‌زنید، از جمله این که شروع به تماشای جلسات کسانی می‌کنید که در زمینه سخنرانی تبحر بالایی دارند. در نتیجه احساس حقارت به شما دست خواهد داد. برای جلوگیری از بروز چنین احساسی، دست از مقایسه کردن خود با دیگران بردارید. اگر با این وجود باز هم وسوسه می‌شوید که خود را با دیگران مقایسه کنید، خودتان را فقط با خودتان مقایسه کنید. یعنی به خودتان یادآوری کنید تا به حال چه موفقیت‌هایی به دست آورده‌اید و چه پیشرفت‌هایی داشته‌اید.

6. برای خود ارزش قائل شوید

با تکرار جملات تاکیدی مثبت که در آن بر اهمیت و ارزش خودتان تاکید می‌کنید، تأثیر عمیق و سازنده‌ای بر ضمیر ناخودآگاه خود به جا می‌گذارید. به این منظور طی 21 روز آینده، هر روز این جمله را با خودتان تکرار کنید: «من فرد شایسته‌ای هستم». این جمله را فقط به زبان تکرار نکنید، بلکه سعی کنید با تمام وجود آن را احساس کنید. حتی می‌توانید به جای کلمه «شایسته» کلمات دیگر به کار ببرید و جمله بالا را تغییر دهید. مثلاً: «من شجاع هستم»، «من قوی هستم»، «من باهوش هستم»، «من زیبا هستم»، «من اعتماد به نفس دارم» و غیره.

7. مهارت‌های جدید کسب کنید

از آنجا که اعتماد به نفس غالباً ارتباط مستقیمی با توانایی‌های شما دارد، بنابراین یکی از بهترین راه‌ها برای کسب اعتماد به نفس، یادگیری مهارت‌های جدید یا کسب تجربه‌های تازه است. به این ترتیب می‌توانید از منطقه امن خود خارج شوید. رشد مهارت‌ها، باعث افزایش اعتماد به نفس شما خواهد شد. البته در این میان باید به یک نکته بسیار اساسی هم توجه کنید و آن این که وقتی بر روی ساخت مهارت‌های جدید در خودتان کار می‌کنید، نباید به دنبال کمال گرایی باشید، چون هیچ کس کامل نیست. کمال گرایی باعث می‌شود که توانایی‌های خود را در هر حالتی نادیده بگیرید و تصور کنید اصلاً شایستگی هیچ کاری را ندارید. از خودتان بپرسید: آیا حوزه خاصی هست که در آن کمبود اعتماد به نفس می‌کنید و اگر بله چطور می‌توانید مهارت خود را در آن بخش افزایش دهید؟

8. در حالات روحی و جسمی تغییر ایجاد کنید

تغییر حالت جسمی و روحی، یکی از سریعترین راه‌ها برای دست‌یابی به حس اعتماد به نفس است. به این منظور، باید بدانید داشتن اعتماد به نفس چه حالت و احساسی در شما ایجاد می‌کند. در این رابطه، چند استراتژی به شما معرفی می‌کنیم:

9. با افراد مثبت اندیش معاشرت کنید

اگرچه مطمئناً اعتماد به نفس، یک حس درونی است، اما افرادی که با آنها نشست و برخاست می‌کنید و وقت می‌گذرانید هم در افزایش اعتماد به نفس شما موثر هستند. بنابراین تلاش کنید وقت خود را بیشتر با کسانی بگذارانید که جنبه‌های مثبت شخصیتی شما و توانمندی‌هایتان را می‌بینند و کمتر با کسانی وقت بگذارانید که اعتماد به نفس شما را کمرنگ می‌کنند یا باعث می‌شوند نسبت به توانایی‌های خود دچار تردید شوید.