آنچه در این مقاله می خوانید:

• پیشرفت در برنامه توسعه فردی تدریجی و مداوم باشد
• برای موانع و مشکلات زندگی راه حل ارائه کند
• ویژگی‌های شخصیتی شما در آن لحاظ شده باشد

چگونه یک برنامه توسعه فردی تهیه کنیم؟

بهترین برنامه برای بهبود و توسعه فردی، برنامه‌ای است که بیشترین تأثیر را برای شما به همراه داشته باشد. شاید بپرسید چطور به تاثیرگذاری یک برنامه پی ببریم؟ در جواب باید گفت که هیچ برنامه واحد و همه جانبه‌‌ای برای توسعه فردی وجود ندارد.

به همین خاطر لازم است دست به آزمون و خطا بزنید تا بر حسب موقعیت و شرایطی که دارید، مناسب‌ترین برنامه را برای خودتان پیدا کنید. در این مقاله، قصد داریم 9 ویژگی مهم و اساسی یک برنامه توسعه فردی را به شما معرفی کنیم.

1. پیشرفت در برنامه توسعه فردی تدریجی و مداوم باشد

وقتی صحبت از توسعه فردی به میان می‌آید، نباید انتظار داشته باشید که بتوانید به سرعت به این هدف برسید. به همین خاطر، تمرکز خود را بر روش‌هایی قرار دهید که با ایجاد تغییرات تدریجی همراه باشد.

این روش‌، معمولاً به صورتی است که هر بار، صرفاً یک تغییر در خود ایجاد می‌کنید و تنها زمانی به مرحله بعد می‌روید که با تغییرات مرحله اول، کنار آمده باشید. در برنامه‌های گام‌به‌گام توسعه فردی، معمولاً یک هدف بزرگ به چند هدف کوچک و آسان تقسیم می‌شود. فرض کنیم هدف شما، بهبود سلامت روانی‌تان باشد.

به این منظور تصمیم می‌گیرید که سه روز در هفته به باشگاه بروید. عملی کردن چنین تصمیمی شاید در ابتدا دشوار به نظر برسد اما اگر برنامه گام به گامی برای این منظور در نظر گرفته باشید، کار برای شما راحت‌تر خواهد بود.

مثلاً گام اول، انتخاب لباسی است که می‌خواهید در باشگاه بپوشید. در گام بعد، روزها و ساعت‌هایی که می‌خواهید به باشگاه بروید را مشخص می‌کنید. سپس مربی خود را انتخاب  و در آخر، برنامه تمرینی خود را از او دریافت می‌کنید. به این ترتیب، کاری که در ابتدا برای شما دشوار به نظر می‌رسید، عملی خواهد شد.

2. طراحی هدفمندی داشته باشد

در بحث رشد و توسعه فردی، توجه به موضوع هدف گذاری و برنامه ریزی اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین اگر بدون این که هدفی در ذهن خود داشته باشید، اقدام به اجرای برنامه‌های توسعه فردی کنید، مطمئناً نتیجه مطلوبی به دست نخواهید آورد.

با این حال، باید هدفی را انتخاب کنید که برایتان جذاب و قابل دست‌یابی باشد. به این منظور، از یک هدف رویایی بزرگ شروع کنید. بعد، آن هدف بزرگ را به هدف‌های کوچک و قابل کنترل تقسیم کنید. در این صورت هم امکان دست‌یابی به آن برای شما راحت‌تر خواهد بود و هم در جریان روند پیشرفت خود قرار خواهید گرفت.

3. مسئولیت پذیری شما را افزایش دهد

یکی دیگر از ویژگی‌های یک برنامه توسعه فردی این است که در شما احساس تعهد و مسئولیت پذیری ایجاد کند. بهترین راه برای ایجاد چنین تعهدی این است که آن را به صورت مکتوب دربیاورید یا به یکی از اطرافیان خود، قول شفاهی بدهید.

در این جا یک نمونه از این تعهدات را می‌بینید که شما هم می‌توانید از آن استفاده کنید: «من با خودم عهد می‌کنم که برای بهبود وضعیت روانی خودم تلاش کنم. به این منظور، هر روز صبح به مدت 5 دقیقه، تمرین‌های مدیتیشن انجام می‌دهم و بعد از انجام این کار، جملات تاکیدی مثبت را با خودم تکرار می‌کنم.

من با انجام این کار می‌خواهم خودم را برای هر روز زندگی‌ام آماده کنم و به خودم یادآورم کنم که توانایی دست‌یابی به همه خواسته‌هایم را دارم. از طرفی می‌خواهم با این تمرین میزان استرس خودم را کاهش دهم».

مقاله پیشنهادی: راه هایی برای رشد و توسعه فردی | عزت خواه دات کام

4. برای موانع و مشکلات زندگی راه حل ارائه کند

هرگاه هدف و برنامه‌ای برای زندگی خود داشته باشید، خود به خود با موانعی هم رو به رو خواهید بود. برای رسیدن به رویای خود، لازم است ابتدا به دنبال شناسایی و برداشتن موانع موفقیت خود باشید.

بنابراین، بهترین رویکرد برای توسعه فردی، دانستن این نکته است که شرایط همیشه آنطور که می‌خواهید پیش نخواهد رفت و لازم است خودتان را با موقعیت‌های مختلف تطبیق دهید. همچنین لازم است در این برنامه‌ها، راهبردهای شفافی برای کنار آمدن و غلبه بر مشکلات پیدا کنید.

5. شیوه صحیح تشویق در برنامه توسعه فردی پیش‌بینی شده باشد

در بسیاری از برنامه‌هایی که برای توسعه فردی در نظر گرفته می‌شود، گزینه‌ای برای تشویق نیز در نظر گرفته شده است. یکی از متداول‌ترین مثال‌هایی که برای تشویق به کاهش وزن استفاده می‌شود، دادن جایزه غیر خوراکی است.

یا مثلاً در حوزه سلامت روانی، وقتی خود را پایبند به یک برنامه خود یاری می‌کنید، جایزه می‌تواند مواردی باشد که انگیزه شما را برای ادامه راه افزایش دهد. این دیگر به عهده خود شما است که جایزه مناسب را تشخیص دهید. 

6. طرح توسعه فردی بر پایه نتیجه تحقیقات علمی باشد

مهم‌ترین ویژگی یک برنامه توسعه فردی خوب این است که بر پایه نتایج معتبر پژوهشی باشد. زیرا قبلاً در مورد افراد دیگری امتحان شده‌اند و دیگر نیازی به آزمون و خطا از سوی شما نیست.

7. ویژگی‌های شخصیتی شما در آن لحاظ شده باشد

صرف‌نظر از فایده‌ای که روش‌های تحقیقاتی دارند، اگر مناسب شخص شما نباشد، فایده‌ای نیز برایتان به همراه نخواهند داشت.  هر کدام از شما به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی و روانشناختی، فرهنگ و غیره منحصر به فرد هستید.

همین موضوع بر نحوه انتخاب روش‌های توسعه فردی توسط شما نیز تأثیر می‌گذارد. به این ترتیب، روشی که برای یک نفر کاربرد دارد، الزاماً برای شما نتیجه نخواهد داد.

8. مهارت خود آگاهی شما را به کار بگیرد

در صورتی که از کمک مربی یا فرد درمانگری استفاده نمی‌کنید، مسئولیت تهیه برنامه توسعه فردی‌تان بر عهده خودتان خواهد بود. اما قبل از آن لازم است نسبت به مشکلی که دارید و شرایطی که می‌خواهید تغییر دهید، به نوعی خودآگاهی برسید.

معمولاً، خودآگاهی در سه حوزه صورت می‌گیرد: فیزیکی، شناختی و احساسی. اگر بتوانید حوزه‌هایی که در آنها با مشکل مواجه هستید را بشناسید، راحت‌تر می‌توانید برنامه‌ای برای تغییر زندگی خود بیابید.

بنابراین، بهترین برنامه برای توسعه فردی، برنامه‌ای است که قبل از هر کاری بنشینید و به دنبال شناخت هر چه بیشتر خود برآیید. مثلاً اگر می‌خواهید بی‌نظمی را از زندگی‌تان حذف کنید، باید قبل از این که هر گونه برنامه‌ای برای خود تدارک ببینید، افکاری که نسبت به خودتان دارید را بشناسید.

مثلاً من فرد بی‌نظمی هستم (شناختی). پس از آن احساسی که این حالت به شما می‌دهد را مشخص کنید. مثلاً من هیچ وقت انسان منظمی نخواهم بود (احساسی) و سرانجام تاثیری که به لحاظ فیزیکی بر شما دارد را شناسایی کنید. مثلاً من همیشه احساس خستگی می‌کنم و آنقدر بی‌انرژی هستم که نمی‌توانم کاری را شروع کنم.

9. مثبت اندیشی شما را افزایش دهد

بهترین شیوه برای توسعه فردی، روشی است که قدرت مثبت اندیشی را در شما افزایش دهد. معمولاً، روش‌هایی که در آن فرد گفت و گوی مثبتی با خود دارد و سطح خودآگاهی‌اش افزایش می‌یابد، بیشتر باعث ایجاد حس خوش‌بینی در او خواهد شد.

در این مقاله به ویژگی‌های یک برنامه توسعه فردی خوب پرداختیم. با فکر کردن به موفقیت‌ها و اشتباهات گذشته، می‌توانید پی ببرید تاکنون چه کارهایی را درست یا نادرست انجام داده‌اید. شما همچنین باید فکر کنید کدام کارها را می‌توانید در آینده به شیوه‌ای متفاوت انجام دهید و در چه حوزه‌هایی، هنوز جای رشد دارید.

به خاطر داشته باشید که هر حرکت مثبتی که انجام دهید صرف نظر از بزرگ یا کوچک بودن آن یا مدت زمانی که به طول می‌انجامد، خود نوعی پیشرفت به حساب می‌آید. بهتر است برنامه‌ای را برای توسعه فردی انتخاب کنید که دارای ویژگی‌های فوق باشد، چون در غیر این صورت، انرژی و زمان شما به هدر خواهد رفت.