هوش انسان ژنتیکی است یا اکتسابی؟
در ابتدا بهتر است بدانیم که به طور کل شاخصه‌های مختلفی وجود دارند که نمود آن‌ها در یک شخص، وی را به عنوان فردی هوشمند معرفی می‌نماید. علاوه بر این، انواع مختلفی از خرد وجود دارد؛ از جمله هوش منطقی و ریاضی، خرد تحلیلی، خلاقیت، هوش اجتماعی، اطلاعات زبانی، هوش فضایی، هوش مالی، عاطفی، موسیقی و غیره. حال به کشف یک حقیقت مهم در خصوص خرد خواهیم پرداخت. آن حقیقت مهم پاسخ به این سؤال است که آیا خرد یک ویژگی ژنتیکی است یا کاملاً برعکس مهارتی اکتسابی به شمار می‌رود؟ با رجوع به فرهنگ لغت مشاهده می‌کنید که هوش به شکل" توانایی دستیابی و استفاده از دانش و مهارت" تعریف شده است. با این حال ارائه تعریف دقیقی در ارتباط با آن چندان هم آسان به نظر نمی‌آید، زیرا خرد مفهومی است که در میان اکثر افراد به شکلی اشتباه جا افتاده است. برخی افراد معتقدند که هوش به معنی دانشی است که شما از طریق یاد گیری کسب نموده‌اید. در حالی که سایرین عقیده دارند خرد هیچ ارتباطی با یادگیری ندارد، بلکه در واقع مجموع تجربیات هر شخص در طول زندگی او است.
کسب علم و دانش چه تاثیری بر زندگی انسان می‌گذارد؟
هنگامی که از یکی از استادان اقتصاد ایالات متحده پرسیده شد که آیا سیستم آموزشی کنونی، دانش مورد نیاز اشخاص را فراهم می‌نماید، پاسخ وی این بود که کلیه اطلاعاتی که انسان‌ها از طریق کتاب‌ها و مدرسه یاد می‌گیرند بی فایده است، تا زمانی که یاد بگیرند چگونه آن‌ها را در زندگی خود اعمال نمایند. کسانی که کتاب‌های شگفت انگیز کارآگاه شرلوک هولمز را خوانده‌اند یا فیلم‌های ساخته شده بر اساس این رمان را تماشا کرده‌اند با یکی از گفتگوهای میان شرلوک هولمز و دکتر جان واتسون به خوبی آشنا هستند. هنگامی که واتسون، هولمز را متهم به نداشتن اطلاعات کافی در مورد جهان می‌کند( اطلاعاتی از قبیل چگونگی گردش زمین به دور خورشید)، هولمز استدلال می‌کند که او تنها اطلاعاتی که در خصوص کارش به او کمک می‌کند را برای خود نگه می‌دارد و سایر اطلاعات برای او بی فایده هستند. البته این بدان معنا نیست که داشتن آگاهی از جهان اطرافمان، اتلاف وقت و اشغال ظرفیت مغز انسان به شمار می‌رود. هر شخصی باید بداند که جهان اطرافش به چه صورتی است و گفته هولمز به این معنا است که داشتن دانشی که نتوانید از آن در زندگی خود استفاده کنید، عملاً بیهوده خواهد بود.
بیل گیتس نیز در اوقات فراغت خود تنها به کار در زمینه تکنولوژیکی و برنامه نویسی کامپیوتر اشتغال ندارد. وی در وب سایت خود اغلب در خصوص کتاب‌هایی که مطالعه می‌کند مطالبی می‌نویسد. او می‌گوید: "بسیاری از مردم من را متهم می‌کنند که توجهی به ادبیات کلاسیک نشان نمی‌دهم؛ در حالی که من از خواندن رمان‌های مختلف لذت می‌برم اما بیشتر به کتاب‌هایی با موضوع جامعه شناسی، روانشناسی و اقتصاد علاقه مند هستم، زیرا این قبیل کتاب‌ها به من کمک می‌کنند تا جهان و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنم را بهتر درک کنم". بنابراین همه آن چیزی که می‌خوانید و می‌آموزید در نهایت سودمند است زیرا به شما کمک خواهد کرد که متوجه شوید همه چیز، از بدن انسان تا جامعه، سیستمی سازمان یافته است.
از دو نظریه بالا نتیجه می‌گیریم که خرد، علاوه بر این که مجموعه دانش و مهارت‌هایی است که میتوانید آن‌ها را در زندگی خود به کار بگیرید؛ بلکه به شما کمک می‌کند که حقیقت اتفاقاتی که در اطراف شما در شرف وقوع است را احساس نمایید.
آیا خرد صفتی است که شما از خانواده خود به ارث می‌برید؟
آیا ژن شما به نحوی بر میزان هوشتان تأثیر می‌گذارد؟ یا مهارتی است که کسب آن به شخص شما بستگی دارد؟ بر طبق مطالعات یک روانشناس به نام رابرت استرنبرگ، مهارت‌ها و دانش از خانواده به افراد انتقال می‌یابد، اما این ویژگی از طریق رابطه ژنتیکی انتقال پیدا نمی‌کند، بلکه یک ویژگی آموزشی است. هوش کودکان از طریق ارتباط با والدین پرورش می‌یابد . بر اساس مطالعات استرنبرگ، خانواده‌های طبقه متوسط نسبت به خانواده‌های فقیر زمان بیشتری را به فرزندان خود اختصاص می‌دهند. در مدت زمانی که با آن‌ها می‌گذرانند، به کودکان خود آموزش می‌دهند که چگونه با دیگران صحبت کنند و با افراد در تعامل باشند. نحوه برخورد با اشخاص مختلف و چگونگی حل مشکلات اجتماعی را به آن‌ها یاد می‌دهند. این ارتباط موجب به وجود آمدن اعتماد به نفس در فرزندان شده و خود باوری را در وجود آن‌ها تقویت می‌نماید و این ویژگی در تمامی طول عمر کودک تاثیرات مثبت بسیاری خواهد گذاشت.
عواملی مانند چند شغله بودن والدین که بیشتر در خانواده‌های سطح پایین‌تر اتفاق می افتد، موجب کاهش میزان وقت آزادی می‌شود که صرف فرزندان خود می‌کنند و این مسئله بر بسیاری مسائل از جمله کیفیت یادگیری کودکان در مدرسه تأثیر می‌گذارد. بنابراین خانواده‌ها به طور مستقیم بر هوش کودکان خود تأثیرگذار هستند. علاوه بر موارد گفته شده، بر طبق تحقیقات کودکانی که در محیطی پویا رشد و پرورش پیدا می‌کنند، کودکانی هوشیارتر، فعال‌تر و پر انرژی تر هستند و نسبت به سایر کودکان از روابط اجتماعی بهتری برخوردار هستند.
تأثیر قومیت بر میزان هوش افراد
حال به منظور تجزیه و تحلیل رابطه بین قومیت و خرد، به نظریات روزنامه نگار معروف گلادول اشاره می‌نماییم. آیا تا به حال اندیشیده‌اید که این تصور که آسیایی‌ها در ریاضی و علم قوی هستند از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ گلادول این مسئله را به این شکل توضیح می‌دهد: "در بسیاری از فرهنگ‌ها بر این باور هستند که با وجود هرگونه تلاشی که انجام دهید، نتیجه کار همیشه به سرنوشت و اراده خداوند بستگی دارد." از سوی دیگر، اکثر فرهنگ‌های آسیایی بر این باورند که همه چیز به شما و میزان کار و تلاشتان بستگی دارد. هرچه بیشتر تلاش کنید، به همان میزان موفقیت بیشتری کسب خواهید کرد و اگر زمانی در موردی موفق نبودید بدانید که به اندازه کافی تلاش نکرده‌اید. پس بنابراین بله، قومیت و ژن شما در خصوص اینکه فردی موفق یا هوشمند باشید تأثیر می‌گذارد.
حالا تصور کنید که شما با هوش ژنتیکی بسیار بالایی متولد شده‌اید اما زمینه رشد و پرورش خرد خود را در طول زندگی فراهم ننمودید. هنوز هم آن هوش زیاد دست نخورده شما یک امتیاز مثبت به حساب خواهد آمد؟ آیا در این صورت اصلاً وجود یا عدم وجود آن میزان از خرد از اهمیت خاصی برخوردار است؟ توماس ادیسون مخترع بزرگی که جهان را از تاریکی رهانید، در ماه‌های اولیه تحصیل خود در مدرسه به علت ضریب هوشی پایین از مدرسه اخراج شد. تا مدت‌ها مادر ادیسون، نقش معلم را برای او ایفا می‌کرد و درس‌های مدرسه را در خانه به او آموزش می‌داد. با این وجود او تعداد زیادی از اختراعات خود را در سنین خیلی کم به ثبت جهانی رسانده است که مهم‌ترین و بارزترین آن‌ها اختراع برق است. این مثال، نمونه بارزی برای اثبات این نکته است که ژنتیک و روابط وراثتی بهانه خوبی برای کوتاهی در پرورش و رشد خرد و هوش اشخاص نیست و بسیاری از ویژگی‌ها را می‌توان از طریق تمرین و تلاش مستمر و منظم به وجود آورده و ارتقاء داد.
به طور کلی از مطالب بالا اینگونه استنباط می‌شود که نباید اجازه دهید خرد و یا لایف استایل شما برده ژن‌های شما باشد. در نهایت همه چیز به شما بستگی دارد. برخی عوامل از قبیل ژنتیک، قومیت، خانواده و غیره بر این ویژگی تأثیر می‌گذارد اما در پایان این خود شما هستید که با انتخاب‌های خود مسیرتان را مشخص خواهید کرد.
لطفا شکیبا باشید !
پاسخ به نظر