آنچه در این مقاله می خوانید:

• ویژگی افراد خلاق و ضرورت داشتن تفکر خلاق
• ویژگی های افراد خلاق
• ضرورت داشتن تفکر خلاق
  

ویژگی افراد خلاق و ضرورت داشتن تفکر خلاق

خلاقیت را می‌توان به طلای ناب تشبیه کرد. به گفته آنِت موزِر وِلمَن، نویسنده و رئیس شرکت مشاوره و بازاریابی FireMark: «خلاقیت، ارزشمندترین سرمایه‌ای است که می‌توانید وارد کسب و کار خود کنید». در واقع ارزش ایده‌های شما در مقایسه با کاری که در شرکتتان انجام می‌دهید، نقشی که در آن ایفا می‌کنید، عنوان و سمتتان و نتیجه‌ای که برای شرکت خود دارید، به مراتب بیشتر است. با وجود اهمیتی که تفکر خلاق دارد، ظاهراً تنها عده کمی، توانسته‌اند این مهارت را در خود ایجاد کنند.

اگر آنچنان که می‌خواهید، فرد خلاقی نیستید، در نتیجه لازم است که روش فکر کردن خود را تغییر دهید. تفکر خلاق، الزاماً به این معنی نیست که برای مشکل مورد نظر، فکر جدیدی ارائه کنید.

در حقیقت، افراد خلاق، ایده‌ها و افکار اولیه‌ای که در مورد یک موضوع ارائه شده است را کنار یکدیگر قرار داده و از ترکیب آنها به یک ایده جدید می‌رسند. این موضوع حتی در مورد هنرمندان بزرگ هم صدق می‌کند، چون آنها هم خود از استادانشان یاد گرفته‌اند، کارهای آنها را الگوی خود قرار داده‌اند و تلاش کرده‌اند تا از ترکیب ایده‌ها و سبک‌های مختلف، اثر خود را خلق کنند.

اگر کمی در زمینه هنر مطالعه کنید، متوجه می‌شوید که کلیه آثار هنرمندان و جنبش‌های هنری، متأثر از هنرمندان قبل از آنها بوده است. در این مقاله قصد داریم ابتدا ویژگی افراد خلاق را معرفی کنیم و در ادامه به ضرورت تفکر خلاق بپردازیم.

ویژگی های افراد خلاق

برای پی بردن به این که فردی خلاق است یا نه، ابتدا باید معیارهای خلاقیت را در او بررسی کرد. در این قسمت، معیارهای افراد خلاق را با هم مرور می‌کنیم:

1. افراد خلاق به ایده‌ها، بها می‌دهند

بر اساس استدلال آنت موزر ولمن: «افرادی که از خلاقیت بالایی برخوردارند، تنها به هوش و استعداد خود تکیه نمی‌کنند، بلکه از هر ایده‌ای که به سراغشان می‌آید استقبال می‌کنند. آن‌ها می‌دانند که چطور با تغییر دادن ایده‌های خود می‌توانند آن را به مرحله عملی شدن نزدیک کنند. خلاقیت به معنی در اختیار داشتن ایده‌های فراوان است و این خود زمانی محقق می‌شود که برای ایده‌های خود و دیگران ارزش قائل باشید.»

2. افراد خلاق به دنبال یافتن گزینه‌های بیشتر هستند

شما نمی‌توانید هیچ فرد خلاقی را پیدا کنید که از گزینه‌ها و انتخاب‌های بیشتر استقبال نکند، زیرا قدرت انتخاب، باعث تحریک قوه تخیل شده و قوه تخیل، خود نقش مهمی در خلاقیت شما دارد. آلبرت اینشتین معتقد بود که تخیل اهمیت بیشتری نسبت به دانش دارد. دلیل دیگری که باعث می‌شود افراد خلاق از گزینه‌ها و حق انتخاب استقبال کنند این است که به کمک آن صرفاً جواب مسئله را پیدا نمی‌کنند، بلکه بهترین جواب را پیدا خواهند کرد.

افراد متفکر همیشه به دنبال بهترین جواب هستند و تنها به یک طرح اکتفا نمی‌کنند، بلکه چندین طرح را در ذهن خود نگه می‌دارند تا در صورت ناموفق بودن یکی از آنها، به سرعت به سراغ طرح دیگری بروند. افراد خلاق دارای شکلی از آزادی فکری هستند که دیگران فاقد آن می‌باشند. آن‌ها به کمک همین آزادی می‌توانند بر دیگران تأثیر گذاشته و آنها را هدایت کنند.

مقاله پیشنهادی: پرورش خلاقیت با انجام 16 تمرین ساده روزانه

3. افراد خلاق از ابهامات استقبال می‌کنند

به گفته اچ. آل. مِنکِن، خبرنگار، طنزپرداز و منتقد آمریکایی: «افراد نادان همیشه از کار خود مطمئن هستند و فردی که به کار خود مطمئن است، نادان است». افراد خلاق هیچگاه به دنبال از بین بردن شک و تردید خود نیستند بلکه از همه شکاف‌ها و تناقضات موجود در زندگی استقبال می‌کنند و لذت خود را در یافتن این شکاف‌ها و یا استفاده از قوه تخیلشان برای پر کردن آنها، جست و جو می‌کنند.

4. افراد خلاق، موضوعات نامربوط را به هم ربط می‌دهند

از آنجا که یکی از مصداق‌های خلاقیت، استفاده از ایده‌های دیگران است، در نتیجه افراد خلاق توانایی ایجاد ارتباط میان ایده‌های مختلف و به ظاهر نامربوط را دارند. به گفته تیم هانسن، از طراحان موفق گرافیک: «خلاقیت، عمدتاً خود را در قالب توانایی ایجاد ارتباط، کنار هم گذاشتن ایده‌های مختلف و بیان آنها به روشی جدید نشان می‌دهد». خلق ایده‌های جدید، شبیه مسافرت رفتن با ماشین شخصی‌تان است. به این معنا که هر چند مقصد خود را از قبل می‌دانید، اما تنها با شروع سفر و حرکت است که می‌توانید مناظر را در طول راه ببینید و اتفاقات جدید را تجربه کنید.

در واقع می‌توان ساختار تفکر خلاق را ترکیبی از فکر کردن، گرد آوری ایده‌ها، خلق کردن، اصلاح کردن و به هم ربط دادن دانست. زمانی که شروع به فکر کردن می‌کنید، در واقع در حال جمع کردن ایده‌ها هستید و از خودتان می‌پرسید: «برای طرح مورد نظر، چه ایده‌هایی می‌توان ارائه کرد؟» با پیدا کردن ایده‌ها، از خودتان می‌پرسید: «کدام یک از این ایده‌ها به طرح من مربوط‌تر هستند؟»

به این ترتیب می‌توانید ایده خود را یک مرحله به جلو ببرید. بعد از آن باید از خودتان بپرسید چه تغییراتی این ایده‌ها را بهتر خواهد کرد؟ در نهایت نیز با قرار دادن هر کدام از ایده‌ها در جایگاه مناسب خود و ایجاد ارتباط میان آنها، فکر خود را قوی و کامل می‌کنید.

5. افراد خلاق از شکست نمی‌ترسند

برای خلاق بودن، نباید از شکست بترسید، چون در موارد زیادی، ایده‌های خلاق ممکن است دستاوردی نداشته باشند و به شکست منتهی شوند. گاهی علاوه بر ترس از شکست، نظر دیگران در مورد ایده شما نیز باعث ترس و هراس شما شده و شاید شما را از دنبال کردن هدفتان باز دارد. اصولاً افراد خلاق از این که در چشم دیگران احمق به نظر برسند، ترسی ندارند. این شرایط همانند آن است که مثلاً شخص با علم به این که نباید روی شاخه نازک درخت بایستد، این کار را انجام دهد، در این حالت شاخه قطعاً شکسته خواهد شد. افراد خلاق به این موارد واقف هستند، اما همچنان به دنبال یافتن ایده‌های جدید می‌باشند.

ضرورت داشتن تفکر خلاق

خلاقیت باعث افزایش کیفیت زندگی شما می‌شود. در این قسمت به 5 دلیلی که داشتن تفکر خلاق را ضروری جلو می‌دهد، اشاره خواهیم کرد:

1. تفکر خلاق، ارزش آفرین است

تفکر خلاق، باعث دستیابی شما به منبع بزرگی از ایده‌ها خواهد شد. به همین خاطر، صرف نظر از این که در حال حاضر توانایی انجام چه کاری را دارید، خلاقیت باعث افزایش ظرفیت‌ها و توانایی‌های شما خواهد شد. خلاقیت به معنی دیدن چیزی است که همه می‌توانند، ببینند و فکر کردن به چیزی است که هیچ کس دیگری تاکنون به آن فکر نکرده است. منشأ بسیاری از اختراعات و نوآوری‌ها نیز، همین موضوع است. زیرا فرد مخترع به ایده‌ای دست می‌یابد که قبلاً هیچ کس دیگری به آن حتی فکر هم نکرده است.

به این ترتیب، فرد با اختراع خود، تحول بزرگی در دنیا ایجاد می‌کند. البته خلاقیت همیشه مستلزم انجام کارهای خارق العاده نیست، بلکه نوآوری را نیز می‌توان مصداق خلاقیت به حساب آورد. نوآوری به این معنی است که بتوانیم کارهای قبلی را با روشی جدید انجام دهیم. بر اساس همین موضوع است که می‌توان تفکر خلاق را نوعی ارزش افزایی به حساب آورد. چون باعث افزوده شدن ارزشی به دنیا شده است.

2. تفکر خلاق، بی انتها است

اگرچه تفکر خلاقانه کار دشواری است، اما با صرف زمان و داشتن تمرکز می‌توان از سختی آن کاست. تفکر خلاق، بیش از هر نوع تفکر دیگری باعث افزایش خلاقیت فرد متفکر می‌شود. به گفته مایا آنجلو، شاعر و خواننده مشهور آمریکایی: «برای خلاقیت هیچ پایانی نمی‌توان تصور کرد. در عوض هر چه بیشتر از آن استفاده کنید، بیشتر خواهید داشت. متأسفانه اغلب اوقات به جای پرورش دادن خلاقیت، آن را سرکوب می‌کنیم. شرایطی باید در جامعه فراهم شود که طی آن افراد به سمت روش‌های جدید فکر کردن، ادراک و پرسش سوق داده شوند». اگر تفکر خلاق در محیطی پرورش داده شود که به خلاقیت بها داده می‌شود، در نتیجه توانایی حل مسئله بیشتر افراد آن جامعه افزایش خواهد یافت.

3. تفکر خلاق، افراد را به سمت شما و ایده‌هایتان جذب می‌کند

از نظر بیشتر افراد، داشتن هوش و استعداد، موضوعی قابل تحسین است، به همین خاطر است که افراد همیشه جذب موضوعاتی می‌شوند که برای آنها جالب توجه باشد. لئوناردو داوینچی از جمله کسانی بود که همیشه ایده‌های بسیار جالبی ارائه می‌کرد. تنوع ایده‌ها و توانایی‌های او، انسان را واقعاً به حیرت می‌اندازد. او نقاش، مهندس ساختمان، مجسمه ساز، کالبد شناس، موسیقیدان، مخترع و مهندس بود.

اصطلاح رنسانس من (Renaissance mean)، نیز اشاره به این شخصیت دارد. همانطور که در دوران رنسانس، مردم جذب داوینچی و ایده‌های او شدند، امروزه نیز افراد بیشتر مجذوب انسان‌های خلاق می‌شوند. اگر به دنبال خلاقیت باشید، در نتیجه در نظر دیگران جذاب جلوه کرده و آنها به شما گرایش پیدا خواهند کرد.

4. تفکر خلاق باعث افزایش سطح یادگیری شما می‌شود

به گفته ارنیه زلینیسکی از نویسندگان و کارشناسان حوزه خلاقیت: «خلاقیت، همان لذت ندانستن همه چیز است». به این معنی که انسان جواب همه سؤالات را نمی‌داند، اما در عوض این توانایی را دارد که برای هر مشکلی، بیش از یک راه حل ارائه کند. پس می‌توان، خلاقیت را توانایی دیدن یا تصور جواب یا فرصت‌های بی شمار برای مشکلات زندگی تلقی کرد. به عبارت دیگر، خلاقیت به معنی در اختیار داشتن گزینه‌ها و حق انتخاب‌های زیاد است. ناگفته پیدا است، اگر همیشه به شکل فعال به دنبال ایده‌های جدید باشیم، درس زیادی می‌توانیم یاد بگیریم. خلاقیت به معنی داشتن آمادگی برای یادگیری بیشتر است. فرد خلاق بیشتر از این که مشکلات را ببیند، راه حل‌های آن را در ذهن خود تصور می‌کند. هر چه تعداد فکر و ایده‌ها در ذهن شما بیشتر باشد، شانس شما برای یادگیری موارد جدید افزایش خواهد یافت.

5. تفکر خلاق به تغییر وضعیت موجود کمک می‌کند

اگر به دنبال بهبود وضع جهان یا حتی موقعیت خود هستید، باید از نیروی خلاقیت کمک بگیرید. به عبارت دیگر نمی‌توانید بدون استفاده از نیروی خلاقیت، به تغییر وضع موجود امیدوار باشید. حفظ وضع موجود و خلاقیت با هم سازگاری ندارند اما خلاقیت و میل به تغییر، دو مؤلفه مرتبط با هم هستند.

در این مقاله با ویژگی افراد خلاق و عواملی که داشتن تفکر خلاقانه را ضروری نشان می‌دهند، آشنا شدید. از جمله ویژگی‌هایی که باعث تمایز افراد خلاق از دیگران می‌شود، این است که این افراد برای همه ایده‌ها ارزش قائل هستند، همیشه به دنبال یافتن گزینه‌های بیشتر هستند، از ابهامات استقبال می‌کنند، از شکست نمی‌ترسند و سعی در ایجاد ارتباط میان ایده‌های نامربوط دارند.

همانطور که ملاحظه کردید تفکر خلاقانه به افزایش سطح یادگیری شما کمک کرده، به تغییر وضع موجود کمک می‌کند و دیگران را جذب شما و ایده‌هایتان می‌کند.