آنچه در این مقاله می خوانید:

• مرزبندی دقیقاً چیست؟
• چگونه برای خودمان مرزهای رفتاری مشخص نماییم؟

اهمیت مدیریت زندگی شخصی و کاری

همه ما در اطراف خود کسانی را داریم که باعث ایجاد احساس اضطراب و ناامیدی در زندگی ما می‌شوند. تفاوتی نمی‌کند که شما تا چه حد تلاش می‌کنید تا اطراف خود را با کسانی احاطه کنید که مثبت باشند، همیشه کسانی پیدا می‌شوند که به شما بی‌احترامی و توهین کرده و اگر به آنها اجازه دهید از شما سوءاستفاده نمایند. شاید ما بنا بر دلایل بسیاری امکان دوری کردن از آنها را نداشته باشیم. اما می‌توانیم تعیین کنیم که به چه شکلی با آنها تعامل داشته و همچنین به آنها اجازه دهیم تا چگونه با ما ارتباط داشته باشند.

بنابراین اکنون این سؤال مطرح می‌شود که شما چگونه می‌توانید روی زندگی خودتان کنترل پیدا کنید و جلوی فشارهایی که از سمت اطرافیان به شما وارد می‌شود را بگیرید؟ راه حل مناسب برای شما این است که برای خودتان و اطرافیانتان، حال چه افراد حاضر در زندگی شخصی شما باشند و چه با افراد زندگی حرفه‌ای‌تان، مرزهای مشخصی داشته باشید. این کار به شما کمک می‌کند تا خودتان را در برابر تأثیرات منفی چنین رفتارهایی حفظ نمایید.

مرزبندی دقیقاً چیست؟

مرزها در حقیقت محدودیت‌هایی هستند که شما برای خودتان تعیین می‌کنید. به هیچ عنوان نباید به آنها به چشم تهدید یا اولتیماتوم نگاه کنید. شما با مشخص نمودن آنها دیگران را نسبت به رفتاری که می‌توانند با شما داشته باشند مطلع می‌کنید و رفتار مورد تأیید خود را نیز به آنها یاد می‌دهید. پس اصلاً نباید تصور کنید که با مرزبندی قصد مجازات کردن دیگران را دارید.

شما با نشان دادن خطوط رفتاری مورد تأیید خود به آنها این اجازه را نمی‌دهید به هر شکلی که تمایل دارند با شما رفتار کنند. بلکه به آنها این نکته را گوشزد می‌کنید که تنها مجاز هستند به آن شکلی که شما تعیین کرده‌اید با شما رفتار نمایند. در زندگی شخصی شما با تعیین مرزهای شخصی مناسب و سالم می‌توانید خودتان را در برابر آسیب‌های احساسی احتمالی ایمن کنید. همچنین در زندگی کاری خود نیز با مشخص نمودن مرزهایی مستحکم می‌توانید به این اطمینان برسید که به شما و زمانتان بی احترامی نمی‌شود. به دیگران اجازه ندهید تا از مهربانی و بخشندگی شما به نفع خودشان استفاده کنند.

داشتن مرزهای واضح به دیگران نشان می‌دهد که شما از آنها انتظار احترام و توجه را دارید و به هیچ عنوان حاضر نیستید از ارزش‌هایی که برای خود تعیین کرده‌اید دست بکشید. توجه داشته باشید که در خصوص مرزهای رفتاری شما هیچ علامت اخطار مشخصی را نصب نمی‌کنید که دیگران متوجه شوند شما به چه شکلی فکر می‌کنید و مطابق با آن رفتار کنند.

در نتیجه شما باید خودتان این موضوع را به آنها نشان داده و گوشزد کنید. مسئله‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که شما نباید مرزها را به منظور تغییر دادن دیگران مشخص کنید. شاید آنها بتوانند در تعاملات دیگران با شما نقش داشته و نوع رفتار دیگران با شما را تغییر دهند. اما شما نمی‌توانید دیگران را مجبور کنید که رفتار و نگرش کلی خودشان را در برابر دیگران تغییر دهند.

چگونه برای خودمان مرزهای رفتاری مشخص نماییم؟

1. اولین مرحله رسیدن به خودآگاهی است

شما پیش از آنکه مرزهای خود را مشخص نمایید، باید درباره خودتان و نیازهایی که دارید به آگاهی دست پیدا کنید. در نتیجه اگر شما می‌خواهید که به شما احترام بگذارند باید به شکلی مرزبندی کنید که دیگران متوجه شوند شما چه نیازهایی دارید. برای رسیدن به این مهم شما باید برای خود تعیین کنید که یک تعامل سالم و سازنده از نظر شما چه شکلی می‌باشد. باید از احساسات درونی خود آگاهی پیدا کرده و در زمینه انتظاراتی که دارید با خودتان صادق باشید.

• در چه زمینه‌هایی احساس می‌کنید که نیاز است مرزبندی بهتری داشته باشید؟
• چه زمان‌هایی احساس می‌کنید به شما بی احترامی می‌شود؟
• چه زمان‌هایی به خاطر رفتار دیگران احساس ناراحتی و عصبانیت می‌کنید؟

زمانی که این سؤالات را از خودتان بپرسید و به شکل واضح به آنها پاسخ دهید، می‌توانید مشخص نمایید که در چه زمینه‌هایی نیاز دارید مرزبندی مشخصی داشته باشید. شاید برای شما پیش آمده باشد که در محیط کار همکارانتان از مهربانی شما سوءاستفاده کرده و بخشی از مسئولیت خود را بر گردن شما انداخته باشند.

حتی ممکن است رئیستان از سکوت شما استفاده کرده و حق و حقوق شما را به آن شکلی که باید به شما نمی‌دهد. شما در این موارد احساس عصبانیت و ناراحتی می‌کنید اما نمی‌توانید واکنشی نشان دهید. در این حالت اگر شما بتوانید مرزبندی درستی را از همان ابتدا مشخص نمایید، می‌توانید جلوی وقوع چنین اتفاقاتی را بگیرید.

مقاله پیشنهادی: چگونه به حریم شخصی دیگران احترام بگذاریم

2. داشتن ارتباط شفاف و روشن ضروری می‌باشد

شما باید به صورت روشن و مستقیم به دیگران بگویید که چه انتظاراتی را از آنها دارید. با لحنی صادقانه و مملو از احترام به آنها بگویید که چه انتظاراتی را از آنها دارید و باید چه مواردی را رعایت کنند. خیلی از افراد نمی‌دانند که رفتارهای آنها مطابق با چیزی که شما توقع دارید نمی‌باشد و تا زمانی که شما این موضوع را با آنها در میان نگذارید نیز متوجه این موضوع نمی‌شوند. به همین دلیل شما باید به آنها یاد دهید که باید چه مواردی را رعایت کنند و تا زمانی که این کار را انجام ندادید نباید از آنها توقعی داشته باشید.

3. دقیقاً به مسئله اشاره کنید اما هیچ وقت سرزنش نکنید

اگر شما بخواهید مسئله مورد نظر خود را با سرزنش یا مجازات به شخص مورد نظر خود یاد دهید، این رفتار شما باعث می‌شود آن فرد به صورت خودکار حالت تدافعی پیدا کند. افراد زمانی که احساس می‌کنند که دارند مورد تهاجم کلامی شما قرار می‌گیرند، دیگر به حرف‌های شما گوش نمی‌دهند. این بخشی از طبیعت انسانی است.

فراموش نکنید که قرار نیست شما بیش از اندازه توضیح دهید یا از خودتان به خاطر حرف‌هایی که می‌زنید دفاع کنید. این نوع از مرزبندی‌ها به هیچ عنوان راهی برای مصالحه باز نمی‌گذارند. در ادامه چند مثال برای شما عنوان می‌کنیم تا بهتر بتوانید نوع و لحن کلام را تشخیص دهید:

• ممکن است دیگر بر سر من فریاد نزده یا صدایتان را بالا نبرید.
• من نیاز دارم که با من با احترام رفتار کنید.
• من از اینکه بدون اجازه از روی میزم چیزی را برمی دارید خیلی احساس خوبی ندارم.
• من نمی‌خواهم کار شما را انجام دهم. سعی کنید خودتان از عهده کارهایتان بربیایید.
• زمانی که شما من را دست انداخته یا مسخره می‌کنید، خیلی ناراحت می‌شوم.
• من از اینکه با لحن توهین آمیز صحبت می‌کنید اصلاً احساس راحتی نمی‌کنم.
• من دیگر واقعاً نمی‌توانم به شما پول قرض دهم.

4. نتایج رفتارهایشان را با آنها در میان بگذارید

مشخص نمایید که در صورت رد شدن از مرزها چه اتفاقی ممکن است بیافتد. در صورت امکان برای فردی که با او صحبت می‌کنید مشخص کنید که عبور از مرزها می‌تواند چه عواقبی را در پی داشته باشد. همیشه این موضوع را به خاطر داشته باشید، تا زمانی که شما دیگران را مجبور نکنید، خیلی از آنها به مرزبندی‌های شما احترام نمی‌گذارند.

مطمئناً اینکه بخواهید روی انتظاراتی که دارید پافشاری کنید، کار آسانی نیست. چرا که ما همواره می‌خواهیم شخصیت خوب و تعامل‌گر خود را حفظ کنیم و اینکه دیگران ما را همچنان دوست داشته باشند برایمان مهم است. اما این مسئله نباید باعث شود که شما دست از احترامی که انتظار آن را دارید، بردارید.

همچنین فراموش نکنید که اگر شما از رفتاری ناراحت می‌شوید باید از همان ابتدا برای از بین بردن آن تلاش کنید. چرا که اگر بخواهید برای بیان نقطه نظر خود صبر کنید، این احتمال وجود دارد که شرایط به طور کامل از کنترل شما خارج شود. همچنین ضروری است به یاد داشته باشید که تقویت نقاط مثبت حتی از تأکید کردن روی عواقب منفی قوی‌تر است.

به همین دلیل سعی کنید در هنگام بیان مسئله بیشتر از عواقب و نتایجی که آن رفتار ممکن است در پی داشته باشد، روی نکات مثبت تمرکز کنید. اما بیان عواقب رد شدن از مزرهایتان را نیز فراموش نکنید.