آنچه در این مقاله می خوانید:

• اهمیت تفکر خلاق
• تکنیک‌های طوفان فکری
• افزایش مهارت حل مسأله از طریق طوفان فکری گروهی
• هفت ویژگی افرادی که دارای تفکر خلاق هستند

چگونه می توان در محیط کار خلاق تر بود؟

آیا شما نیز به دنبال راهی آسان و مؤثر برای ترویج تفکر خلاق و حل مسأله در شرکت خودتان هستید؟ آیا تا به حال فکر کرده‌اید چگونه می توانید مهارت حل مسأله را در خودتان افزایش دهید؟ تکنیک‌های طوفان فکری و تفکر خلاق شگفت انگیزی وجود دارد که شما نیز می‌توانید از آنها برای افرادی که در سازمان یا شرکت شما کار می‌کنند استفاده کنید.

طوفان فکری شما را قادر می‌سازد بهترین ایده‌ها را از افرادی که در زیرمجموعه شما فعالیت می‌کنند استخراج کنید تا شرکت بهتری داشته باشید.

اهمیت تفکر خلاق

عوامل کلیدی تفکر خلاق یا طوفان فکری بسیار ساده هستند. در مرحله نخست، مشکل یا مسئله موجود باید به طور واضح و شفاف ارائه شود تا هر کسی بتواند برداشت درستی از آن داشته باشد. زمانی را به بحث در مورد موضوع یا مشکل موجود اختصاص دهید، سپس آن را روی برگه یادداشت بنویسید. از این طریق به طور شگفت انگیزی می‌توانید مهارت حل مسأله و کیفیت پاسخ‌هایی را که در جلسه طوفان فکری ارائه می‌شوند، افزایش دهید.

تکنیک‌های طوفان فکری:

هدف از برگزاری جلسه طوفان فکری، تولید بیشترین ایده‌های ممکن در مدت زمانی مشخص و محدود است. یک جلسه طوفان فکری به طور معمول باید حدود 15 تا 45 دقیقه طول بکشد و در حالت ایده آل 30 دقیقه خواهد بود.

1. اندازه بهینه‌ای برای گروهتان مشخص کنید

بهترین تعدادی که می‌توان برای افراد شرکت کننده در جلسه طوفان فکری در نظر گرفت حدود چهار یا هفت نفر است. اگر تعداد این افراد از چهار کمتر باشد احتمال اینکه پاسخ‌های کافی به دست بیاورید، کاهش می‌یابد. اگر افراد شرکت کننده نیز بیش از هفت نفر باشند، ممکن است با مشکل زمان مواجه شوید و برای هر کدام از افراد حاضر در جلسه، زمان کافی برای ارائه نظراتشان نداشته باشید.

2. رهبری برای گروه انتخاب نمایید

برای هر جلسه طوفان فکری که برگزار می‌شود به شخصی به عنوان مدیر گروه نیاز دارید. نقشِ رهبر گروه این است که تا حد امکان جریان ارائه نظرات را ساده و راحت کند. این فرد باید دیگران را برای ارائه نظر و پاسخ، تحریک نماید و همه افراد را تشویق کند تا در مورد موضوعی که او عنوان کرده است مشارکت داشته باشند.

3. در جلسه طوفان فکری همه موارد را ثبت کنید

در هر جلسه یک نفر را انتخاب کنید تا همه موارد را ثبت کند. این شخص باید همه نظراتی را که ارائه می‌شود در همان لحظه یادداشت و در آینده آنها را به صورت تایپ شده آماده کند.

4. کمیت ایده‌های ارائه شده در جلسه طوفان فکری مهم هستند

بر کمیت ایده‌هایی که در جلسه طوفان فکری ارائه می‌شوند توجه داشته باشید. مهم‌ترین قانون جلسه این است که باید از ارزیابی و بررسی ایده‌های ارائه شده اجتناب کنید. تمرکز شما بر کمیت باشد نه کیفیت ایده‌ها. بررسی و بحث در مورد نظرات و ایده‌ها، جلسه دیگری را جدا از جلسه طوفان فکری می‌طلبد.

5. مثبت اندیش باشید

نکته مهم در اجرای تکنیک طوفان فکری موفق و تفکر خلاق، نگرش مثبت افراد حاضر در جلسه است. افراد شرکت کننده باید احساس مثبت داشته باشند و حتی نظراتی که می‌دهند خنده‌دار باشد. به هیچ وجه نباید انتقادی در این جلسه صورت بگیرد. مدیر جلسه وظیفه دارد نسبت به ایده‌های ارائه شده دقت داشته باشد و اجازه ندهد هیچ ایده‌ای توسط فرد دیگری مورد تمسخر واقع شود.

مقاله پیشنهادی: مثبت اندیشی | عبارات تاکیدی | تفکر مثبت

6. توافق بر موضوع مورد بحث در جلسه طوفان فکری

برای شروع جلسه در ابتدا لازم است همه افراد شرکت کننده نسبت به موضوع یا مشکل مورد بحث، موافقتشان را اعلام کنند و سپس به سراغ ارائه ایده بروند. در صورتی که این موافقت میان اعضاء وجود داشته باشد همه افراد حس مشارکت خواهند داشت و شور و شوق بر جلسه حاکم خواهد شد.

7. ارزیابی ایده‌های جلسه طوفان فکری را به گروه دیگری بسپارید

زمانی که نوبت به ارزیابی ایده‌ها در جلسه دیگری می‌رسد، بد نیست از افرادی غیر از افراد حاضر در جلسه طوفان فکری استفاده کنید. این گروه جدید می‌تواند فارغ از احساساتی که در گروه نخست شکل گرفته است به بررسی نظرات بپردازد. در نتیجه می‌توانند بدون هیچ گونه پیش زمینه شکل گرفته در جلسه قبلی، ایده‌ها را مورد بررسی قرار دهند.

افزایش مهارت حل مسأله از طریق طوفان فکری گروهی

نکته جالب توجه و شگفت انگیز در مورد طوفان فکری این است که تقریباً هر گروه می‌تواند به تعداد بیشماری ایده دست پیدا کند. شما هرگز نمی‌توانید در مراحل اولیه متوجه شوید کدام یک از این ایده‌ها، راه حل مناسب و مورد نیاز شما است، بنابراین بر تعداد ایده‌ها تمرکز داشته باشید تا حداکثر موارد ممکن حاصل شود. هر چه ایده‌های بیشتری تولید شود به احتمال بیشتر می‌توانید راه حل مورد نیازتان را بیابید.

با اجرای قانونمند تکنیک‌های طوفان فکری به ایده‌هایی دست می‌یابید که شما را قادر می‌سازد سریعتر از قبل و آنچه تصورش را داشتید، به هدف‌های مورد نظرتان برسید. امروزه در عصر اطلاعات، ایده‌ها ارزشمندترین ابزار برای تولید و بهره‌وری هستند. از آنجایی که توانایی خلق ایده‌های خلاق، مؤثر و قابل استفاده نامحدود است، بالتبع آینده شما نیز نامحدود خواهد بود.

چگونه می‌توان تکنیک طوفان فکری را به مرحله اجرا درآورد؟

در این جا سه مورد ذکر می‌شود که می‌توانید به واسطه آنها ایده‌ها را عملی کنید و مهارت حل مسأله را بهبود دهید.

1. نخست، تأخیر و تعلل نداشته باشید. بلافاصله حداقل از سه یا افراد بیشتری کمک بگیرید و جلسه طوفان فکری را برگزار نمایید. مشکل یا مسأله مورد بحث را روی وایت برد بنویسید و مستقیماً به سراغ آن بروید.

2. در گام دوم، جلسه طوفان فکری را یک بازی در نظر بگیرید و ببینید افراد حاضر در گروه در مدت زمان مشخصی چند ایده را می‌توانند مطرح کنند. در این مرحله تنها بر کمیت تمرکز داشته باشید نه کیفیت.

3. در مرحله سوم، ایده‌ها را آنالیز کنید و مواردی را که مناسب و کارآمدتر یافتید به مرحله اجرا نزدیک کنید. هر چه ایده‌های بیشتری ارائه شود ذهن به صورت خلاقانه‌تر عمل می‌کند و موارد بیشتری را ارائه خواهد داد.

شما می‌توانید از این تکنیک‌ها برای افزایش مهارت حل مسأله یا طوفان فکری استفاده کنید اما ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که تفکر خلاقانه چیست. در ادامه به هفت ویژگی اشاره می‌شود که افراد دارای تفکر خلاق این ویژگی‌ها را دارا می‌باشند. شما نیز می‌توانید این مهارت را در خودتان تقویت کنید.

هفت ویژگی افرادی که دارای تفکر خلاق هستند

افرادی که تفکر خلاق دارند این توانایی و مهارت را در خودشان پرورش داده‌اند که ایده‌هایی خوب، سریع و متفاوت از دیگران ارائه کنند. شما نیز می‌توانید با پرورش این هفت ویژگی جزء این دسته از افراد قرار بگیرید.

1. سؤال بپرسید

نخستین ویژگی این است که این افراد به شدت کنجکاو هستند. همواره درمورد آنچه که در ذهنشان شکل می‌گیرد سؤال می‌پرسند. سؤالات انها اغلب «چرا» را شامل می‌شود و درست همانند سؤالاتی است که کودکان می‌پرسند. سؤال بعدی آنها سؤالاتی از قبیل؛ «چرا که نه؟» ، «چرا ما نمی‌توانیم انجام دهیم؟» یا «حتی اگر قبلاً چنین کاری انجام نشده باشد، حالا ما می‌توانیم انجام دهیم؟» می‌باشد.

2. طرز نگرشتان را تغییر دهید

افرادی که دارای تفکر خلاق هستند به شدت نسبت به تغییر تمایل دارند. آن‌ها بر این باور و عقیده هستند در جهانی که ما زندگی می‌کنیم عدم تمایل یا ناتوانی در پذیرش تغییر به معنای مرگ خواهد بود. آن‌ها ترجیح می‌دهند به جای اینکه در سیل خروشان تغییرات گرفتار شوند، خودشان را با تغییرات سازگار کنند. فردی منعطف به شمار می‌رود که نسبت به تغییر تمایل داشته باشد و گفتن این عبارت: «من ذهن و نگرشم را تغییر می‌دهم» برایش سخت نباشد.

تحقیقات نشان می‌دهد حدود 70 درصد از تصمیماتی که فرد در زندگی‌اش می‌گیرد در بلند‌مدت تصمیم‌های اشتباهی بوده‌اند. به عبارت دیگر، شما باید تمایل به تغییر نگرش و طرز فکرتان داشته باشید و در اغلب موارد چیزهای دیگری را امتحان و بررسی کنید. انعطاف‌پذیری ذهنی مهم‌ترین ویژگی است که شما برای موفق‌شدن در قرن بیست و یکم به آن نیاز دارید.

3. اشتباهات خود را بپذیرید

ویژگی دیگر این افراد تمایل برای پذیرش اشتباهاتشان است. تقریباً 80 درصد از افراد در مقابل اشتباهاتی که مرتکب شده‌اند گارد می‌گیرند و انرژی ذهن و احساسشان را صرف مقابله با پذیرش تصمیم اشتباهشان می‌کنند. اجازه ندهید این اتفاق برای شما بیفتد. افراد خلاق و باهوش ذهنی باز دارند، روشنفکر و انعطاف پذیر هستند و برای تغییر ذهن و پذیرش اشتباهاتشان آماده هستند. مطمئن باشید پذیرش اشتباهات گامی به سوی موفقیت است.

4. همواره در حال یادگیری باشید

افرادی که دارای تفکر خلاق هستند از گفتن جمله «من نمی‌دانم» هراس ندارند. آن‌ها کاملاً  بر این باور هستند هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که همه چیز را می‌داند و این احتمال برای هر کسی وجود دارد که تا حدی مرتکب اشتباه شود. بنابراین هر زمان کسی از آنها سؤالی بپرسد که پاسخ را ندانند به راحتی عنوان می‌کنند «نمی‌دانم». درصورتی که لازم باشد برای یافتن پاسخ تلاش می‌کنند. در این جا یک نکته مهم وجود دارد.

مهم نیست مشکل شما چه چیزی باشد، مطمئناً کسی در جایی از این دنیا وجود دارد که با مشکلی مشابه شما، مواجه بوده است و شاید اکنون برای آن راه حلی یافته باشد. یکی از زیرکانه‌ترین روش‌ها این است، فردی را بیابید که با موفقیت، مشکل شما را پشت سر گذاشته است و سپس راه حل او را برای خودتان کپی کنید. گاهی فرد باهوش شخصی است که اولین نفری باشد که ایده دیگران را استفاده می‌کند.

این فرد ارزش ایده جدید را می‌داند و همین ایده را به یک شانس برای خودش تبدیل می‌کند. در حالی که احتمال دارد، فردی که خودش این ایده را ارائه داده است هیچ استفاده‌ای از آن نبرده باشد.

5. همانند افراد خلاق، هدف محور باشید

ویژگی بعدی که می‌توان برای این دسته از افراد برشمرد این است که بر هدف متمرکز می‌شوند. آن‌ها دقیقاً می‌دانند چه چیزی می‌خواهند. هدفشان را به طور واضح جایی یادداشت کرده‌اند و همواره آن را تصور می‌کنند. با خودشان فکر می‌کنند اگر هدفشان امروز واقعیت داشت چگونه می‌بود. هرچه تصویر سازی آنها از واقعی بودن هدف، قوت بیشتری بگیرد خلاقیتشان بیشتر خواهد شد و می‌توانند سریع‌تر به سمت رسیدن به هدف حرکت کنند.

6. خودخواهی را کنار بگذارید

ویژگی دیگری که افراد دارای تفکر خلاق را متمایز می‌سازد این است که در مورد درست بودن نظراتشان خودخواهی ندارند. تمرکز آنها بیشتر بر این است که چه چیزی درست است نه اینکه چه کسی درست می‌گوید. آن‌ها تمایل دارند برای رسیدن به هدف، غلبه بر موانع یا حل مشکلات، هر ایده‌ای راکه کارگشا و مناسب باشد استفاده کنند برای آنها اهمیتی ندارد منبع این ایده چه کسی بوده است.

7. ایده های جدید ارائه دهید

مهم‌ترین بخش تفکر خلاق، توانایی خلق ایده است. هر چه کمیت ایده‌های شما بیشتر باشد از کیفیت بالاتری نیز برخوردار خواهد بود. هر چه نظر و ایده بیشتری ارائه کنید، احتمال دستیابی شما به درست‌ترین ایده در زمان مناسب افزایش خواهد داشت. توماس ادیسون نوشته است «نبوغ یک درصد به انگیزه مربوط می‌شود و 99 درصد دیگر تلاش است».

نبوغ شما باید کل پروسه را پوشش دهد؛ توانایی در ایده پردازی، بررسی و ارزیابی ایده، اجرا و به کارگیری ایده در زندگی برای رسیدن به هدف. هر چه در این پروسه، تفکر خلاق بیشتری داشته باشید، رفتار شما به افراد نابغه و باهوش نزدیکتر خواهد شد و هرچه رفتار هوشمندانه‌تری داشته باشید، می‌توانید به هدف‌های بیشتری در زندگی برسید.