خلاصه ای از مقاله
مهارت و توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران از نکات کلیدی موفقیت در زندگی اجتماعی به‌شمار می‌رود. از آنجا که گوش دادن به‌طرف مقابل از مهم‌ترین ابزار برقراری ارتباط است، تقویت مهارت گوش دادن فعالانه اهمیت بیشتری می‌یابد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
- مهارت گوش دادن فعالانه
- تکنیک‌هایی برای تقویت مهارت گوش دادن فعالانه
- عوامل مؤثر در گوش دادن فعالانه
- فواید گوش دادن فعالانه
- موانع گوش دادن فعالانه
مهارت گوش دادن فعالانه
انسان ذاتاً به‌گونه‌ای آفریده شده است که دوست دارد با دیگران تعامل برقرار کند. این ارتباط از آغاز زندگی و در مرحله کودکی شروع می‌شود و همه ما در طول عمر ملزم به برقراری ارتباط با دیگران هستیم. نخستین ارتباط از طریق چشم‌ها صورت می‌گیرد و در مرحله بعد، گوش پل ارتباطی با دیگران است. مهارت و توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران از نکات کلیدی موفقیت در زندگی اجتماعی به‌شمار می‌رود. از آنجا که گوش دادن به‌طرف مقابل از مهم‌ترین ابزار برقراری ارتباط است، تقویت مهارت گوش دادن فعالانه اهمیت بیشتری می‌یابد. بهتر است کمی به موضوع فکر کنیم. مفهوم شنیدن با گوش دادن متفاوت است. هر کودکی که متولد می‌شود اگر ذاتاً از قدرت شنیدن برخوردار باشد هر صدا و آوایی را متوجه می‌شود. در ناخودآگاه ذهنمان، صداهایی را از محیط اطراف می‌شنویم ولی نسبت به آنها بی‌توجه هستیم، چون نیازی نیست به آنها عکس‌العملی نشان دهیم.
هنگامی که بحث گوش دادن مطرح می‌شود موضوع متفاوت می‌شود. باید از گوشمان استفاده کنیم، آواها را بشنویم و درک درستی از پیام این آواهای به‌هم پیوسته داشته باشیم. در اصل این مغزمان است که گوش می‌کند. نکته‌ای که بیشتر جلب توجه می‌کند، گوش دادن فعالانه است. این قابلیت باعث می‌شود بر پیام حاصل از آواها تمرکز کنیم و برداشت کامل و مناسب‌تری از منظور دیگران داشته باشیم. نسبت به پیام ارائه شده تفاهم یا عدم تفاهم خود را ابراز کنیم. مهارت گوش‌دادن فعالانه را می‌توان با تمرین به‌دست آورد و تقویت کرد. به‌نظر، دست یافتن به این مهارت کمی سخت می‌آید و کمی صبر و زمان نیاز دارد.
مقاله پیشنهادی: راه های تقویت مهارت گوش دادن فعالانه
تکنیک‌هایی برای تقویت مهارت گوش دادن فعالانه
توجه به مخاطب
هنگامی که در تعامل با دیگری قرار می‌گیرید، برای آنکه شنونده فعال‌تری باشید تمام حواس و توجه خود را به طرف مقابل متمرکز کنید. سعی کنید هنگام گوش دادن ذهن خود را از افکار دیگری که مزاحم شما می‌شوند، رها کنید. نسبت به اتفاقات محیطی که موجب عدم تمرکز و حواس‌پرتی شما می‌شوند، واکنش نشان ندهید.
پیگیری پیام ارائه شده به منظور درک فعالانه
به‌منظور تقویت و افزایش مهارت گوش‌دادن فعالانه، لازم است هنگام گوش‌دادن به مخاطب، پیام‌های ارسالی را نیز پیگیری کنید. شاید منظور کمی مبهم به‌نظر برسد، اما در عمل بسیار آسان است. لازم است هر از گاهی از طرف مقابل سوالاتی را بپرسید. طرح سؤال با کلمات پرسشی "چرا "، "چطور" و ... به شما کمک می‌کند منظور مخاطب را بفهمید و خود را به‌طور فعال درگیر رابطه ایجاد شده نمایید. گاهی لازم است سؤال کنید "آیا منظورت را درست فهمیدم؟ " تا مطمئن شوید که پیام را به درستی دریافت کرده‌اید.
هنگام گوش دادن فعالانه نسبت به پیام انعکاس نشان دهید
برای برقرای ارتباط و تدوام آن لازم است، نسبت به پیام دریافت شده انعکاس نشان دهید تا طرف مقابل هم حس دوطرفه بودن رابطه را داشته باشد. برقراری ارتباط چشمی اولین و آسان‌ترین راهی است که به ذهن هرکس می‌رسد. چشم‌ها بسیار نافذ هستند و می‌توانند به خوبی نشانگر حس ایجاد شده باشند. گاهی میتوانید از پل‌های غیرکلامی استفاده کنید. با استفاده از زبان بدن میتوانید نشان دهید که حواستان به موضوع است. در صورتی که مخاطب در دید شما نیست میتوانید از نشانه‌های کلامی و اصوات تاکیدی برای نشان دادن توجه خود استفاده کنید. میتوانید نسبت به پیام ارسال شده نظر، تفاهم و عدم‌تفاهم خود را اعلام کنید و به‌طور کامل دید خود را نسبت به موضوع به اشتراک بگذارید.
عوامل مؤثر در گوش دادن فعالانه
همانطور که از محتوای عبارت برمی آید، گوش‌دادن فعالانه یعنی این که به‌صورت فعال خود را درگیر پیام فرستاده شده از جانب مخاطب کنیم. به‌جای آنکه فقط به آوای شنیده شده گوش کنیم، توجه و حواسمان را صرف فهمیدن پیام کنیم. برای آنکه یک گوش‌دهنده فعال باشیم باید همه حواسمان را جلب مخاطب کنیم. گاهی حتی لازم است در نظر مخاطب قابل رویت باشیم تا او نیز متوجه شود که حواسمان به صحبت‌های او هست. گاهی مخاطب، پیام‌های غیرکلامی نیز دارد. باید برای این نوع پیام‌ها نیز عکس‌العمل نشان دهیم و ما نیز با یک سری حرکات متقابل مثل؛ حرکات مناسب سر و دست، لبخند زدن و برقراری ارتباط چشمی توجهمان را به طرف مقابل نشان دهیم. در صورت نیاز، در لحظه مناسب، احساسات خود را بروز دهیم. نسبت به پیام ارائه شده قضاوت زود هنگام نداشته باشیم و کمی فرصت بدهیم تا طرف مقابل منظور خود را به طور کامل بیان کند. از رفتارهای هیجانی و عکس‌العمل‌های تند اجتناب کنیم.
فواید گوش دادن فعالانه
گوش‌دادن فعالانه موجب می‌شود در برقراری ارتباط با دیگران اطلاعات مفید را به سرعت به‌دست آورید. مهم‌تر آنکه تقویت و افزایش مهارت گوش‌دادن فعالانه باعث می‌شود، جلوی داده‌های مزاحم را بگیرید و بر همان اطلاعاتی که نیاز دارید متمرکز شوید. با تقویت مهارت گوش‌دادن فعالانه صددرصد حواس شما بر محتوای پیام متمرکز می‌شود و مطمئناً موجب تقویت تعامل خود با دیگران خواهید شد. برداشت کاملی از منظور دیگران خواهید داشت و کج فهمی در شما ایجاد نمی‌شود. قدرت یادگیری‌تان افزایش چشمگیری خواهد داشت، چرا که تمام توجه خود را به موضوع اصلی معطوف کرده‌اید و ذهنتان درگیر مسائل حاشیه‌ای و جانبی نشده است.
مقاله پیشنهادی: روش های برقراری ارتباط موثر با دیگران
موانع گوش دادن فعالانه
موانع فیزیکی و محیطی
لازم است برای گوش‌دادن فعالانه به لحاظ فیزیکی در موقعیتی قرار بگیریم که بتوانیم رابطه خوبی برقرار کنیم. تصور کنید می‌خواهید در دفتر شرکت با یکی از همکارانتان صحبت کنید. برای اینکه رابطه بهتری داشته باشید میتوانید به‌جای آنکه از پشت میز کار شروع به صحبت کنید، کنار او بنشینید و رابطه کلامی صمیمانه‌تری را آغاز کنید. سعی کنید عوامل مزاحم محیطی را نیز در صورت امکان حذف کنید. صدای خارج از محل کار، صدای سایر همکاران و یا زنگ تلفن همراهتان می‌تواند موجب حواس‌پرتی و عدم‌تمرکز شما شود.
مشغولیت‌های ذهنی
در سال‌هایی که می‌گذرانیم، کمتر کسی را می‌توان یافت که مشغله ذهنی نداشته باشد. ذهن همه افراد درگیر مسائل کاری و خانوادگی است. حتی هنگامی که کارهای دیگری را انجام می‌دهیم گرچه به لحاظ بدنی درگیر می‌شویم، اما ذهن مشغولیت خود را دارد. هنگام برقراری ارتباط با دیگران نیز همین مسئله وجود دارد. درست است که با همسر یا همکار خود راجع به مسئله‌ای صحبت می‌کنیم اما ذهن جای دیگری است و موجب می‌شود طرف مقابل حس خوبی نسبت به این کار نشان ندهد. برای درک بهتر طرف مقابل لازم است ذهن را از افکار مزاحم رها کنیم و روی درک متقابل تمرکز کنیم.
تغییر ناگهانی موضوع
هنگامی که با فردی صحبت می‌کنید، در صورتی که مخاطب چندین موضوع را مورد بحث قرار دهد توجه و تمرکز شما از بین خواهد رفت. دقت به چندین موضوع در یک لحظه واحد می‌تواند مانع گوش‌دادن فعالانه شود.
تعصب و قضاوت زود هنگام
هر فردی تعصباتی دارد و ضمن برقراری ارتباط با دیگران سعی به حفظ تعصبات خود دارد. فرقی نمی‌کند طرف مقابل شما کیست. همسر، همکار یا یک دوست قدیمی. هنگام صحبت کردن با هر کدام از آنها اجازه ندهید تعصبات و طرز فکرتان مانع گوش دادن فعالانه به‌طرف مقابل شود. شیوه نگرش و افکار شما موجب قضاوت زود هنگام نسبت به مسئله مورد بحث خواهد شد و برقراری رابطه دو طرف را با مشکل مواجه خواهد کرد. پس لازم است ضمن مهم شمردن تعصبات و نگرش خود، برای افکار دیگران نیز احترام قائل شوید.
امیدواریم با ارائه این مطالب به پیشبرد اهداف شما کمک شایانی کرده باشیم. اگر شما دوست عزیز و همراه گرامی سایت عزت خواه دات کام مشتاق هستید در زندگی شخصی و کاری عملکرد بهتری داشته باشید، یک پیشنهاد ارزشمند برای شما داریم و آن مطالعه مقاله آشنایی با دوره پاراسل زندگی و تماشای ویدیو معرفی این دوره است. در پاراسل زندگی با روشی کاربردی برای ساخت یک زندگی ایده‌آل با شما همراه خواهیم بود.
لطفا شکیبا باشید !
پاسخ به نظر