آنچه در این مقاله می خوانید:

• چرا داشتن مهارت حل مسأله مهم است؟
• چگونه مهارت حل مساله را در خود افزایش دهیم؟

چگونه مهارت حل مساله را در خود افزایش دهیم؟

آیا تاکنون به خودتان به عنوان یک حلال مشکل فکر کرده‌اید؟ احتمالاً نه. با این حال، در واقعیت، همه شما مهارت حل مسأله را دارید. هر چه مهارت شما در این زمینه بیشتر باشد، قاعدتاً زندگی بهتری هم خواهید داشت.

مشکلات، خود را به اشکال و حالت‌های مختلف نشان می‌دهند: مثلاً مشکلات مادی، مشکلات روزمره یا مشکلاتی که بسیار پیچیده و بغرنج هستند. در این جا چند نمونه ذکر شده است:

• برای شام چه غذایی بپزم؟
• از کدام مسیر به سر کار بروم؟
• چطور پروژه‌ای که طبق برنامه پیش نرفته است را تمام کنم؟
• چطور می‌توانم از این شغل کسل کننده رهایی پیدا کنم و کاری که دوست دارم را شروع کنم؟

در طول روز، حداقل با یک مشکل روبرو می‌شوید که ناچار به حل آن هستید. اما اگر به مشکلات خود به چشم انتخاب نگاه کنید، حل آنها بسیار راحت خواهد بود. صرف نظر از این که چه شغلی دارید، کجا زندگی می‌کنید، همسرتان چه کسی است یا چه تعداد دوست دارید، دیگران شما را بر اساس توانایی حل مسأله‌تان قضاوت می‌کنند.

بیشتر افراد به مشکلات به چشم دردسر نگاه می‌کنند و طبیعتاً از آنها گریزان هستند. بنابراین هرچه توانایی حل مسأله شما بیشتر باشد، مشکلات در نظرتان پیش پا افتاده و قابل حل به نظر می‌رسند و دیگران از بودن در کنار شما احساس شادی و امنیت خاطر بیشتری خواهند کرد.

در این مقاله ابتدا ضرورت داشتن مهارت حل مسأله را بررسی می‌کنیم و سپس 6 راه مؤثر برای افزایش مهارت حل مسأله را بررسی خواهیم کرد.

چرا داشتن مهارت حل مسأله مهم است؟

مشکل در واقع به موضوعی گفته می‌شود که درک، مواجهه یا غلبه بر آن دشوار است. گاهی اوقات، مشکل خود را در قالب یک مسئولیت، موقعیت یا حتی یک فرد نشان می‌دهد. بنابراین مهارت‌ها و روش‌های حل مسأله به شما کمک می‌کند که بهترین راهکار را برای رفع آن پیدا کنید.

از آنجا که همه ما در زندگی خود ناگزیر از تصمیم گیری و جواب به سؤالات هستیم، در نتیجه حل مسأله از اهمیت زیادی برخوردار است. افرادی همانند الینور روزولت، استیو جابز، مهاتما گاندی و مارتین لوتر کینگ جی آر. همگی از مهارت بالایی در زمینه حل مسأله برخوردار بودند.

والدین، معلمان، پزشکان و نویسندگان نیز باید از توانایی لازم برای حل مشکلات برخوردار باشند. چون آنها با بخشی از جامعه (در مورد خانواده جامعه کوچکتر) روبرو هستند و بنابراین باید بتوانند به دیگران کمک کنند. داشتن مهارت حل مسأله برای هر مرحله‌ای از زندگی ضروری است.

چگونه مهارت حل مساله را در خود افزایش دهیم؟

دست‌یابی به این مهارت، نیازی به هوش بالا ندارد بلکه با تمرین کردن می‌توانید به این هدف دست یابید. شاید تصور کنید که برای دست‌یابی به این مهارت، باید از هوش بالایی برخوردار باشید، اما واقعیت، خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. وقتی مراحل مختلف حل مساله را بشناسید، می‌توانید به راه حل‌های خوبی دست یابید.

1. تمرکز خود را بر راه حل قرار دهید نه مشکل

پژوهشگران حوزه عصب شناسی ثابت کرده‌اند، اگر حواستان را صرفاً معطوف به مشکلات کنید، نمی‌توانید به راه حلی دست پیدا کنید. زیرا با این کار، احساسات و هیجانات منفی در مغزتان، فعال و مانع از دست‌یابی به راه‌حل‌های احتمالی می‌شوند.

وقتی می‌گوییم تمرکز خود را معطوف به مشکلات نکنید، منظورمان این نیست که آن مسأله را نادیده بگیرید بلکه برعکس باید تلاش خود را برای حل آن به کار بگیرید ولی در عین حال آرام بمانید.

در این صورت می‌توانید ماهیت مسأله را به خوبی برای خودتان مشخص کرده و سپس سعی کنید صرفاً به دنبال یافتن راه حل برای آن باشید نه این که بخواهید مقصر یا علت بروز آن را پیدا کنید.

2. پنج سؤال برای رسیدن به علت مشکل

وقتی به دنبال جواب یک مسأله هستید، دائماً باید سؤالاتی از خود بپرسید که با کلمه «چرا» شروع می‌شوند.

به این ترتیب می‌توانید مشکل را ریشه‌یابی کرده و یک بار برای همیشه، به راه حلی برای آن دست یابید. مثلاً اگر مشکل شما دیر رسیدن به سر کار است، این 5 سؤال را از خودتان بپرسید:

• چرا دیر به سر کار می‌رسم؟

همیشه دکمه ساعت زنگ دار را فشار می‌دهم و دوباره می‌خوابم.

• چرا می‌خواهم بخوابم؟

چون صبح‌ها هنوز احساس خستگی می‌کنم.

• چرا احساس خستگی می‌کنم؟

چون شب‌ها دیر می‌خوابم.

• چرا شب‌ها دیر می‌خوابم؟

چون بعد از نوشیدن قهوه، دیگر احساس خواب آلودگی نمی‌کنم، به همین خاطر مدام در حال بالا و پائین بردن صفحه فیس بوک هستم و دیگر نمی‌توانم بخوابم.

• چرا قهوه می‌نوشم؟

چون بعد از ظهرها سرکار، احساس خواب آلودگی شدیدی می‌کنم به خاطر این که شب قبل خوب نخوابیده‌ام.

بنابراین همانطور که ملاحظه می‌کنید، اگر سعی نکنید ریشه مسأله را پیدا کنید، نمی‌توانید به راه حل مورد نظر دست یابید. در این صورت، شاید صرفاً ساعت موبایلتان را طوری تنظیم کنید که هر پنج دقیقه یک بار زنگ بزند.

اما در حقیقت، کاری که باید انجام دهید این است که شب‌ها از چک کردن فیسبوک دست بردارید، تا به این صورت در طول روز احساس انرژی بیشتری داشته باشید و دیگر مجبور به نوشیدن قهوه نباشید.

3. کارها را آسان کنید

همه ما ذاتاً میل داریم کارها را از آنچه که هست، پیچیده‌تر نشان دهیم. این در حالی است که با در نظر گرفتن کلیت مسأله می‌توانید آن را حل کنید. برای این منظور، تمام جزئیات را حذف کنید و به مسائل اصلی بپردازید.

سعی کنید به دنبال یافتن راه حلی آسان و واضح باشید. در این صورت حتماً با دیدن نتایج، شگفت زده خواهید شد. همه ما می‌دانیم که اغلب اوقات راحت‌ترین راه حل، بیشترین بازدهی را خواهد داشت.

4. هر راه حلی که به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید

همه راه حل‌ها را حتی اگر ظاهراً مضحک هستند بنویسید. در واقع باید ذهن خود را باز نگه دارید، چون به این صورت تفکر خلاقانه در شما افزایش می‌یابد و در نتیجه تعداد راه حل‌های احتمالی پیش روی شما بیشتر خواهد شد.

امروزه گفته می‌شود که هیچ ایده‌ای به خودی خود بد نیست. این طرز فکر به شما کمک می‌کند که بتوانید با استفاده از روش طوفان ذهنی و سایر تکنیک‌های حل مسأله، به راه حل‌های مختلفی دست یابید.

گاهی اوقات به راه حل‌هایی دست پیدا می‌کنید که گرچه در نظر اول مضحک به نظر می‌رسند اما می‌توانید از آنها برای رفع مشکل خود استفاده کنید.

مقاله پیشنهادی: 10 راه حل خلاقانه برای مشکلات زندگی

5. به جنبه‌های مختلف مسأله نگاه کنید

وقتی مسأله‌ای را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنید، در واقع به نگاه خود عمق بخشیده‌اید و تنها از یک زاویه به آن نپرداخته‌اید. گاهی اوقات در این راه ممکن است به راه حلی برسید که با آنچه در ذهنتان تصور می‌کرده‌اید، متضاد بوده و احمقانه به نظر برسد.

اما فراموش نکنید گاهی یک راه حل احمقانه شما را به روشی جدید و منحصر به فرد نزدیک می‌کند که قبلاً به ذهن شخص دیگری خطور نکرده است.

6. از زبان درست استفاده کنید

زمانی که در حال فکر کردن و یافتن راه حل برای یک مسأله هستید، سعی کنید از عباراتی مثل «چه می‌شد اگر ... » یا «فرض کنیم ... » استفاده کنید. این جملات باعث می‌شوند که شما خلاقانه فکر کنید و به راه حل‌های مناسبی برسید.

در مقابل، از به کار بردن عبارت‌های بسته و منفی مانند: «فکر نمی‌کنم ...» یا «این راه درستی نیست، اما ... » خودداری کنید.

در این مقاله، با 6 روش مؤثر برای افزایش مهارت حل مسأله آشنا شدید. اگر می‌خواهید توانایی خود را در این زمینه افزایش دهید، نباید به مشکلات به چشم یک موضوع ترسناک نگاه کنید. در واقع مشکلات به شما نشان می‌دهند که جایی از کار را اشتباه انجام داده‌اید و باید به دنبال یافتن راهی برای رفع آن باشید.

پس سعی کنید بی‌طرفانه و با حالتی خنثی به مسائل نزدیک شوید. برای حل یک مشکل، ابتدا باید ماهیت آن را به درستی مشخص کنید، آرامشتان را حفظ کرده و سعی نکنید آن را برای خودتان بغرنج و پیچیده کنید.