آنچه در این مقاله می خوانید:

• به کدام دسته از توانایی‌ها، مهارت‌های اجتماعی می گوییم؟
•  نمونه‌هایی از مهارت های اجتماعی
• مهارت‌های اجتماعی به چه دلیل اهمیت دارند؟
• راهکارهایی برای تقویت توانایی برقراری ارتباط اجتماعی کودکان
• چگونه می‌توان تشخیص داد که کودک شما در برقراری ارتباط مشکل دارد؟
• چگونه کودکی اجتماعی تربیت نماییم؟

به کدام دسته از توانایی‌ها، مهارت‌های اجتماعی می گوییم؟

تعاریف متعددی در خصوص مهارت‌های اجتماعی وجود دارد اما در یک جمع‌بندی کلی از نظرات متخصصان می‌توان گفت: توانایی‌های اجتماعی مهارت‌هایی هستند که ما هر روز برای تعامل و ارتباط با دیگران از آن‌ها استفاده می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت مهارت‌های اجتماعی در مورد توانایی انعطاف‌پذیری رفتاری ما در مواجهه با وضعیتی خاص، ابراز نیازهای شخصی و خواسته‌ها می‌باشد. آن‌ها شامل ارتباطات کلامی و غیرکلامی مانند گفتار، ژست، حالات صورت و زبان بدن می‌شوند. در صورتی که از ارتباطات اجتماعی قوی برخوردار باشید، این امر به افزایش اعتمادبه‌نفس شما نیز کمک خواهد کرد. به‌طور کلی افراد شاد افرادی هستند که به آسانی قادر به برقراری ارتباط با دیگران می‌باشند. افرادی که از این ویژگی بهره برده‌اند، می‌دانند که در جامعه به چه شکل رفتار کنند و از قوانین مکتوب و نانوشته اجتماعی آگاه هستند. کودکان مبتلا به اختلال اسپکترومتر اوتیسم (ASD)، اغلب در روابط اجتماعی خود دچار مشکل می‌شوند.

مقاله پیشنهادی: چگونه می توان با دیگران ارتباط موثر داشت؟

 نمونه‌هایی از مهارت های اجتماعی

• همکاری کردن
• دوست خوبی بودن
• توانایی به اشتراک گذاشتن
• مهارت مشارکت
• داشتن ویژگی صبر و شکیبایی
• کمک کردن به افراد
• انجام وظیفه
• پذیرش تفاوت‌ها
• شنونده خوب بودن
• ارتباط و تعامل مثبت
• رعایت ادب

مهارت‌های اجتماعی به چه دلیل اهمیت دارند؟

کسب مهارت‌های اجتماعی در حفظ تعاملات مثبت با دیگران امری حیاتی است. بسیاری از این ویژگی‌ها در شگل گیری و پایداری دوستی‌ها بسیار مهم است. شرایط اجتماعی که کودک در آن قرار می‌گیرد همیشه مساعد نیست. در نتیجه او باید بتواند خود را با شرایط وفق داده و با پردازش موقعیت در لحظه به راهبرد مناسب دست پیدا نموده و آن را اجرا نماید. یادگیری مهارت همدردی نیز به آن‌ها کمک می‌نماید تا بتوانند درک بهتری از احساسات طرف مقابل خود داشته باشند و با او به شکل بهتری همراهی نمایند.

راهکارهایی برای تقویت توانایی برقراری ارتباط اجتماعی کودکان

در افزایش قدرت توجه و تمرکز کودک خود او را یاری نمایید

 این بخش شامل تلاش مداوم، انجام فعالیت‌ها بدون بروز حواس‌پرتی و توانایی حفظ همان میزان از تلاش تا پایان کار می‌باشد. رعایت موارد زیر می‌تواند این ویژگی را تا حدود زیادی بهبود ببخشد.

• درک موضوعی که شخص مقابل سعی در بیان آن دارد
• استفاده از زبان گفتار، نوشتار و یا سایر موارد جایگزین برای برقراری ارتباط یا تفهیم نیازها، افکار و ایده‌ها
• مشارکت داوطلبانه در فعالیت‌های گروهی و تیمی سرگرم کننده‌ای که ترجیحاً هدفمند نباشند
• کسب توانایی برقراری ارتباط غیر کلامی مانند حرکات، زبان بدنی، اشارات، تماس چشمی و غیره
• توانایی تغییر واکنش و برخورد در یک موقعیت ویژه به نحوی قابل قبول 

با کودک خود بازی کنید

هنگامی که با فرزند خود بازی می‌کنید او در هنگامی که سرگرم بازی با شماست همکاری و مشارکت در کار گروهی را آموزش می‌بیند. حتی می‌توانید در حین بازی، از او بخواهید خود را در موقعیت‌های مختلف و چالش‌برانگیزی که شما برای او مشخص می‌کنید، تصور نماید تا ببینید واکنش او به چه شکل خواهد بود.

احساسات مختلف را به کودک خود بشناسانید

در شناخت احساسات مختلف کودک خود، وی را یاری نمایید و از او بخواهید مشابه آن احساسات را در سایر بچه‌ها نیز شناسایی نماید.

به کودک خود کمک کنید که درک درستی از نحوه رفتار سایرین داشته باشد

به فرزند خود کمک کنید تا تشخیص دهد که افراد در موقعیت‌های خاص به چه شکلی واکنش نشان می‌دهند و کدام یک از آن واکنش‌ها صحیح و کارآمد است.

داستان‌هایی با مضمون اجتماعی را برای کودکان خود تعریف کنید

این داستان‌ها به کودک شما در درک بهتر موقعیت‌های گیج‌کننده و نامشخص کمک می‌کند. برای مثال می‌توانید یکی از این داستان‌ها را برای او شبیه‌سازی نمایید و از او بخواهید پس از بررسی انواع رفتارها، واکنش درست را انتخاب نماید.

او را در کلاس‌های مختلف مناسب سن وی ثبت نام نمایید

بهتر است که فرزند شما از همان ابتدا با جامعه در ارتباط مستقیم باشد و بسیاری از موارد را شخصاً تجربه نماید تا با مشاهده افرادی با شخصیت‌های مختلف، تعاملات خود را با عموم افراد بهبود ببخشد.

مقاله پیشنهادی: موفقیت کودکان

به کودک خود فرصت دهید ابراز وجود کند

هنگامی که فرزند شما نسبت به مسئله‌ای به درستی واکنش نشان می دهد او را تشویق نمایید و به عبارتی از رفتار او حمایت کنید. این کار را به مراتب بیشتر از تنبیه و سرزنش او در مواقعی که رفتار اشتباهی از خود بروز می دهد انجام‌دهید تا میزان اعتمادبه‌نفس را با این روش در وجود وی تقویت نمایید. این راه همچنین موجب می‌شود واکنش‌های صحیح در وجود وی نهادینه شود و شخصیت او براساس آن‌ها شکل بگیرد.

چگونه می‌توان تشخیص داد که کودک شما در برقراری ارتباط مشکل دارد؟ 

وجود حالات و واکنش‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم مشخص می‌کند که یک کودک در روابط اجتماعی خود دچار مشکل است.

• در صورتی که کودک در اکثر مواقع از تماس چشمی مستقیم اجتناب نماید، یا به طور مکرر چشمک بزند و یا به شکل غیرطبیعی به افراد خیره می‌شود
• چنانچه قادر نباشد هنگام مکالمه به فرد مقابل خود فرصت صحبت کردن بدهد
• عدم حرکات بدنی مناسب مانند افرادی که در هنگام مکالمه بیش از اندازه به هم صحبت خود نزدیک می‌شوند یا دست‌های خود را به‌طور مکرر به یک شکل ثابت تکان می‌دهند
• کودکانی که نکات ابتدایی در رعایت ادب را رعایت نمی‌کنند (نکاتی مانند گفتن سلام و خداحافظ یا استفاده از الفاظ لطفاً یا متشکرم)
• عدم توانایی شروع کردن یا پایان بخشیدن به یک مکالمه معمولی
• قطع کردن مداوم صحبت اشخاص
• بیان موضوعات بی‌ربط در میان بحثی که در جریان است
• پرسیدن سؤالات نامناسب به صورت ناگهانی
• تکرار یک مورد خاص در حین صحبت و یا اصرار به بحث در خصوص موضوعاتی که تنها مورد علاقه خود آن کودک می‌باشد.
• بی‌توجهی کامل به صحبت‌های شخص مقابل 
• داشتن سرعت یا لحن غیر معمول هنگام حرف زدن

چگونه کودکی اجتماعی تربیت نماییم؟

برخی از والدین این تفکر را دارند که با سخت‌گیری بیش از حد به فرزند خود و یا مراقبت بیش از حد از او لطف بزرگی در حق او مبذول داشته‌اند در حالی که شواهد دقیقاً خلاف این موضوع را اثبات می‌کند. کودک باید در محیط جامعه رشد کند و علاوه بر آموزش والدین، به طور کاملاً مستقیم با بسیاری از رویدادها در تماس باشد تا به مرور زمان قدرت تشخیص در او افزایش پیدا کند و بتواند در نوع برخورد خود نسبت به موقعیت‌های خاص به شکلی مستقل و صحیح عمل نماید. در نتیجه با توجه به سخنان صاحب نظران، کودک خود را به شرایط محافظت شده عادت ندهید و به مرور تصمیم گرفتن در جایگاه او را کاهش دهید و به جای این کار به او آموزش دهید که چگونه خودش به تنهایی تصمیم درستی اتخاذ نموده و شرایط بحرانی احتمالی را مدیریت نماید. علاوه بر این به کودک خود آموزش دهید که با ترس‌های خود، چه در زمینه برقراری ارتباط و چه در سایر موارد روبه‌رو شود. بدین معنا که چنانچه در تعامل با دیگران ضعیف است، با حضور پیدا کردن بیشتر خود در اجتماع این نقطه ضعف خود را به یک نقطه قوت تبدیل نموده و آن را بهبود ببخشد. در صورتی که خود شما شخصاً تشخیص می‌دهید که مشکلات کودک شما حادتر از حالت عادی می‌باشد می‌توانید به یک پزشک متخصص و یا یکی از مشاوران کودک مراجعه نمایید.