آنچه در این مقاله می خوانید:

• رابطه شخصیت و استعداد و روش‌های تقویت ویژگی های مثبت شخصیتی
• شخصیت چیست؟
• چگونه می‌توانیم شخصیتی قوی در خود ایجاد کنیم؟

رابطه شخصیت و استعداد و روش‌های تقویت ویژگی های مثبت شخصیتی

برنامه ریزی توسعه فردی، ابزاری مهم در جهت رشد مهارت‌ ها و ویژگی‌های مثبت انسان است. یکی از مفاهیمی مهم که در تعریف ماهیت انسان به کار می‌رود، شخصیت او است، زیرا این شخصیت انسان است که مشخص می‌کند در مواجهه با شرایط دشوار یا حتی زمانی که مرکز توجه دیگران است، چه عکس العملی از خود نشان خواهد داد. در این مقاله قصد داریم به تعریف شخصیت در انسان پرداخته و رابطه آن با استعدادهای انسان را بررسی کنیم. شاید با خود فکر کنید که هر انسان با استعدادی، الزاماً از شخصیت قوی هم برخوردار است. در این قسمت تفاوت استعداد و شخصیت را از لحاظ تاثیری که به جا می‌گذارند، بررسی خواهیم کرد.

• افراد با استعداد، خود را نسبت به دیگران برتر می‌دانند و انتظار امتیازات خاص از دیگران دارند اما داشتن شخصیت به بالاتر بردن درک آنها کمک می‌کند.
• افراد با استعداد به خاطر کارهایی که به چشم دیگران می‌آید تحسین می‌شوند، اما شخصیت چیزی است که درون آنها ساخته شده است.
• افراد با استعداد پتانسیل ایجاد تفاوت را دارند اما شخصیت خودش باعث ایجاد این تفاوت می‌شود.
• افراد با استعداد موهبتی برای دنیای خود هستند، اما شخصیت از این موهبت محافظت می‌کند.

با این توصیفات، بهتر است قبل از هر چیز به دو سؤال زیر جواب دهیم.

شخصیت چیست؟

تعریف شخصیت با "شخصیت داشتن" متفاوت است. ویل راجرز، کمدین بزرگ فیلم "رکود بزرگ" در این باره می‌گوید" طوری زندگی کنید که از فروختن طوطی خانگی تان احساس شرمندگی نکنید". شخصیت، در نتیجه بحران به وجود نمی‌آید، بلکه در بحرانها خودش را نشان می‌دهد. رابرت فریمن که در زمینه عکاسی و طراحی گرافیکی شهرت دارد در این باره می‌گوید: "شخصیت در بحران ساخته نمی‌شود، بلکه در بحران شکل واقعی خودش را نشان می‌دهد".
در واقعیت، شخصیت انسان زمانی به تکامل می‌رسد که سه کار زیر را برای آن انجام دهید:

1- ارزش‌های درست و واقعی برای خود تعیین کنید

همانطور که باب تالبرت، از ستون نویسان روزنامه گفته است "یاد دادن شمارش اعداد به بچه‌ها کار خوبی است، اما اگر به آنها یاد بدهیم کارهای خوب را با ارزش بشمارند، بهترین کار است". متاسفانه، دنیا و ارزشهای آن با مشکل جدی روبه رو هستند. مثلاً اگر از مردم آمریکا بپرسید، از زندگی چه می‌خواهند، اولین جوابی که از بیشتر آن‌ها می‌شنوید این است که "می‌خواهم خوشحال باشم".

اگر همین سؤال را از ساکنان آسیا بپرسید، بیشترشان جواب می‌دهند "می‌خواهم موفق باشم". به نظر می‌آید اگر همه مردم جهان در جواب این سؤال یک پاسخ مشترک می دادند: "می‌خواهم انسان خوبی باشم"، دنیا به جای بهتری برای زندگی تبدیل می‌شد.

البته داشتن ارزش‌های درست به تنهایی کافی نیست. به نظر دکتر سیدنی سیمون، که تاکنون تالیفات زیادی درباره ارزشها داشته است باید حرف و عمل انسان با هم یکی باشد، باید ارزش‌های خود را بشناسد و زندگی خود را بر اساس آن‌ها تنظیم کند.

2- کارتان را به درستی انجام دهید

افراد با شخصیت می‌دانند که هیچ راه درستی برای انجام کار اشتباه وجود ندارد و برعکس می‌دانند که هیچ زمانی اشتباهی برای انجام کار درست نیست. این وضعیت شبیه ساختن ساختمان است. William Bady که در زمینه ساخت و ساز فعالیت می‌کند، در این زمینه می‌گوید: "زندگی همانند ساختن یک ساختمان است. اگر پی ریزی ساختمان از ابتدا اشتباه باشد، تا آخر اشتباه خواهد بود. پس باید یاد بگیریم که هر کاری را درست انجام دهیم".

شخصیت یک مؤلفه دیگر هم دارد. حتماً در اطراف خود افرادی را دیده‌اید که ارزش‌های درستی را در زندگی اتخاذ کرده‌اند و کار خود را درست انجام می‌دهند، اما همچنان از نظر دیگران دوست داشتنی نیستند و افراد از بودن با آنها لذت نمی‌برند. شخصیت، مؤلفه سومی هم دارد که در این جا به شرح آن می‌پردازیم.

3- به نوبه خود بهترین انسان باشید

گوردون اچ. تاگارت تاکنون تالیفات زیادی درباره موضوع شخصیت داشته است. او فهرستی از ویژگی‌های مثبت شخصیتی انسان ارائه کرده است. از نظر او انسان خوب کسی است که:

• آنقدر صداقت دارد که اشتباهات و ناکارآمدی‌های خودش را می‌پذیرد.
• وقتی دیگران از ویژگی‌های مثبت او تعریف می‌کنند، دچار غرور نمی‌شود.
• اهل فریب و دروغ نیست.
• نسبت به دیگران ابراز محبت می‌کند.
• ظرفیت شنیدن نقد از سوی دیگران را دارد.
• انسان‌های دیگر را صرف نظر از ضعف‌ها و نقص‌هایشان دوست دارد.
• اشتباهات خود را می‌پذیرد.
• متواضع و قدردان زحمات دیگران است.
• به دوستان خود وفادار است.
• به مشکلات دیگران هم توجه کرده و برای حل آنها قدم بر می دارد.
• عشق به خدا در زندگی‌اش جاری است.

قبل از خواندن ادامه متن چند لحظه صبر کنید و ببینید کدام یک از این ویژگی‌ها در شما وجود دارد. این خصوصیات تلنگری به انسان خواهد زد تا متوجه شود نسبت به کدام بعد از شخصیتش کم توجه بوده است. با این حال اگر فکر می‌کنید تقویت 11 ویژگی بالا برایتان کار دشواری است، پیشنهاد می‌کنیم، معیارهای Marcelene Cox نویسنده قرن 20 را در نظر بگیرید.

او معتقد بود انسان زمانی به شناخت درست از شخصیت خود دست می‌یابد که یکی از این سه موقعیت را تجربه کند: در راه بنزین تمام کند، جنسی را به صورت قسطی بخرد و یا به سن نوجوانی قدم بگذارد". رفتار خود را در این سه موقعیت در نظر بگیرید تا ببینید از نظر شخصیتی در چه وضعیتی هستید. حال وقت آن رسیده است که به سؤال دوم جواب دهیم.

چگونه می‌توانیم شخصیتی قوی در خود ایجاد کنیم؟

اگر در خانواده‌ای بزرگ شده‌اید که الگوی یک شخصیت خوب برایتان بوده‌اند، در واقع بخت با شما یار بوده است، زیرا انسان تحت تأثیر محیط است و ناخودآگاه این ویژگی‌ها در او نهادینه می‌شود. اگر معلمان و دوستانتان هم مانند اعضای خانواده، ویژگی‌های شخصیتی خوبی داشته‌اند، دیگر واقعاً خوش شانس بوده‌اید. زیرا انسان تا حد زیادی از دوستان و معلمان خود تأثیر می‌گیرد.

شخصیت خوب بعد از مدتی به بخش جدایی ناپذیر وجود انسان تبدیل می‌شود. با این حال حقیقت این است که تنها تعداد کمی از افراد به این شکل خوش شانس هستند. تقریباً همه ما ضعف‌های شخصیتی داریم که باید بر روی آنها کار کنیم و سعی در رفع آنها داشته باشیم. در این جا چند ویژگی رفتاری به شما معرفی خواهیم کرد که به کمک آن‌ها می‌توانید ویژگی‌های نامطلوب شخصیتی خود را تغییر دهید.

1- اتکا به نفس داشته باشید.

در زندگی از هیچ کس، چه والدین، چه کارفرما و حتی دولت انتظار نداشته باشید. وابستگی انسان به دیگران تنها در صورتی توجیه پذیر است که واقعاً نتواند هیچ حرکتی از خود نشان دهد. در غیر این صورت مسئولیت همه کارها به عهده خود انسان است. هرچه سریعتر، اتکا به نفس را در خود تقویت کنید، احساس بهتری خواهید یافت و به انسان بهتری تبدیل خواهید شد.

در واقع اگر فکر می‌کنید که دیگران وظیفه مراقبت و حمایت از شما را دارند، نمی‌توانید در خود عزت نفس به وجود آورید. رابرت جی. اینگرسول، که از سخنوران بزرگ قرن نوزدهم است در این باره گفته است: " انسان باید بداند که اولین وظیفه او مراقبت از خودش است و شخصیت انسان زمانی به تعالی می‌رسد که بتواند استقلال شخصیتی خود را حفظ کند. » وابستگی به دیگران و سوء استفاده از زحمات آنها ، با زور، با مکر و حیله یا با قرض کردن یا گدایی، اصلاً شرافتمندانه نیست.

2- همیشه به دنبال یادگیری باشید

هیچ کس کامل نیست. هر کسی در زندگیش نقایصی دارد که باید به دنبال رفع آنها باشد. این کار نیز تنها از راه آموزش‌های رسمی و غیر رسمی امکان پذیر است. در واقع آنچه شما در محیط کارتان یاد می‌گیرید، از پولی که به دست می‌آورید با اهمیت‌تر است.

هارولد گِنین از پیشگامان حوزه کسب و کار در این باره می‌گوید: در دنیای بیزینس، هر کس دو دستمزد دارد، که یکی همان پولی است که به دست می‌آورد و دیگری تجربه‌ای است که کسب می‌کند. با کسب تجربه، پول خود به خود به دست می‌آید."

3- مهربانی را اشاعه دهید

مهربانی کردن به دیگران، یکی از بهترین راه‌ها برای کسب یک شخصیت مثبت است. به گفته تی. روبین "مهربانی با اهمیت‌تر از خرد و دانش است. دانستن این موضوع خود پیش شرط دانایی است". با مهربانی کردن نسبت به دیگران، در واقع به رشد شخصیتی خود کمک کرده‌ایم. این یک معامله دو سر سود است.  

احساسات یا سختی‌هایی که انسان در زندگی خود تحمل می‌کند، نباید تاثیری بر رفتار او نسبت به دیگران داشته باشد. چارلی جونز در این باره می‌گوید: "بیشتر اوقات، خدا انسان را در شرایط دشواری قرار می‌دهد تا به او گوشه‌ای از سختی‌هایی که دیگران تحمل می‌کنند را بفهماند. این کار زمانی امکان پذیر است که نسبت به دیگران سنگدل و بی تفاوت نباشیم. اشاعه مهربانی به رشد شخصیت انسان کمک شایانی می‌کند".

4- روی خودتان کار کنید

جیم ران، نویسنده، کارآفرین و سخنران انگیزشی مشهور آمریکایی در این باره می‌گوید: "بیشتر از این که برای کارتان وقت بگذارید، روی خودتان و ویژگی‌هایتان کار کنید". گوش دادن به ندای درون یکی از این کارهایی است که می‌توانید انجام دهید.

او می‌گوید زمانی که در قطب شمال بوده است با علامتی مواجه شده است که معنی آن اینگونه است: "وقتی قلبتان حرف می زند، یادداشت برداری کنید". این همان گوش دادن به صدای درون است.

5- همیشه به دنبال بهترین‌ها باشید

ایون بروکر تی. واشنگتن که زمانی برده بوده و حالا زیست شناس است در این مورد می‌گوید: "اگر هر انسانی در زندگی خود سعی کند هر روز کار خود را بهتر از دیروز انجام دهد، قطعاً تجربیات و لحظات دلپذیری در انتظار او خواهد بود. با شخصیت بودن انسان، ارتباط چندانی به داشتن موقعیت یا سمت بالای شغلی ندارد، بلکه تماماً به حسن انجام کاری که در دست دارد، بستگی دارد."

شخصیت انسان یکی از بخش‌های مهم وجودی انسان است که تا اندازه زیادی مستقل از استعدادها و توانایی‌های او است. شخصیت انسان بیشتر از همه تحت تأثیر محیط و شرایطی است که در آن قرار دارد. به این ترتیب ارتباط با انسان‌هایی که ویژگی‌های شخصیتی خوبی دارند اعم از اعضای خانواده، دوستان و معلمان به رشد شخصیت انسان کمک خواهد کرد.