آنچه در این مقاله می خوانید:

• نکاتی برای برقراری ارتباط جرأت محور
• نکاتی برای «نه» گفتن در ارتباط با دیگران
• تصورات اشتباهی که در مورد رفتار جرأت مندانه وجود دارند

چگونه می توان ارتباط موثر داشت؟

بسیاری از افراد سؤال کردن در مورد خواسته خود را کاری سخت و مشکل می‌پندارند. احساس می‌کنند حق سؤال پرسیدن را ندارند یا از پیامد سؤال خود هراس دارند. به طور مثال شاید فکر کنید «اگر او در پاسخ من بگوید نه، چه اتفاقی خواهد افتاد؟» یا «شاید او گمان کند من در سؤال پرسیدن، گستاخ هستم» برقراری ارتباط مؤثر نیاز به یادگیری مهارت دارد. مهارت های ارتباطی پلی برای موفقیت در ارتباطات اجتماعی هستند. توجه به نکات زیر در این راستا کمک کننده خواهد بود.

نکاتی برای برقراری ارتباط جرأت محور

• زمانی که می‌خواهید درخواستی را مطرح می‌کنید، می‌توانید با عبارتی شروع کنید که نشان دهنده درک شما از موقعیت فرد مخاطب باشد. به طور مثال «می دانم که احتمالاً امروز درگیری‌های زیادی خواهید داشت.»
• در مرحله بعد می‌توانید، موقعیت و احساس خود را برای او توضیح دهید. به طور مثال «من باید این کار را در جمعه آتی تحویل دهم و نگران هستم که نتوانم به موقع آن را تحویل دهم» در مورد احساسی که دارید، توضیح دهید و سعی نکنید برای آن بهانه‌ای بیابید. به عنوان مثال، بهتر است  به جای اینکه بگویید «تو همیشه دیر می‌آیی و من برای تو اهمیتی ندارم»، بگوئید «هر موقع دیر می آییی، احساس خوبی ندارم"
• سپس برای او توضیح دهید که انتظار چه چیزی را داشته‌اید. تا جایی که می‌توانید به طور خلاصه و مثبت، انتظارات خود را توضیح دهید. به طورمثال «باید با هم فکری یکدیگر ببینیم چطور می‌توانیم با هم مشارکت بیشتری داشته باشیم.»
• در آخر می‌توانید به طرف مخاطب خود بگویید، در صورتی که تقاضای شما مورد قبول قرار گیرد، چه اتفاقی خواهد افتاد و شما چه احساسی خواهید داشت؟ گاهی اوقات، شما تمایل خواهید داشت متقابلاً کاری انجام دهید. مثلاً می گویید: «من بخشی از کار را برای هفته آینده انجام خواهم داد.»

در مکالمه و برقراری ارتباط شجاعت داشته باشید

بسیاری از افراد برای ارائه نظر خود با مشکل مواجه هستند. شاید همیشه منتظر هستید تا دیگران در ابتدا نظراتشان را بیان کنند و تنها در صورتی که هم راستا با شما هستند، نظر خود را بیان کنید. شجاعت در مکالمه به این معنا است که شما به ابراز نظرات خود تمایل داشته باشید، حتی اگر نظر دیگران بر خلاف نظر شما باشد. شجاعت در این زمینه به این معنا خواهد بود که شما صاحب نظر خود هستید و در نتیجه مسئول دیدگاه خودتان هستید.

در این مورد می‌توانید بگویید: «نظر شخصی من این است که .... » از طرف دیگر، شجاعت به این معنا است که شما تمایل دارید اطلاعات جدید را مورد توجه قرار دهید و حتی ذهن خود را در موارد جدید تغییر دهید. البته نه به این معنا که تنها به دلیل تفکر متفاوت دیگران، بخواهید تغییر ایجاد کنید.

نکاتی برای «نه» گفتن در ارتباط با دیگران

• در صورتی که شما فردی مطیع و تسلیم پذیر باشید، گفتن نه برای شما بسیار مشکل خواهد بود. در صورتی که نمی‌توانید به دیگران نه بگویید، بنابراین نمی‌توانید کنترل زندگی خود را به دست بگیرید.
• زمانی که به دیگران نه می گویید، باید زبان بدن خود را شجاعانه به کار ببرید. راست و محکم بایستید، ارتباط چشمی برقرار کنید و آنقدر بلند و محکم صحبت کنید که دیگران بتوانند به طور واضح صدای شما را بشنوند. قبل از آنکه صحبت کنید، در مورد موقعیت خود تصمیم بگیرید. مثلاً در این مورد فکر کنید که چگونه به تقاضای یک فرد، جواب منفی بدهید. مثلاً «خیلی دوست دارم به شما کمک کنم، اما در طول این هفته کارهایی دارم که باید به آنها رسیدگی کنم.»
• منتظر سؤال و تقاضای دیگران بمانید و قبل از اینکه تقاضای خود را مطرح کنند، جواب «مثبت» خود را اعلام نکنید.
• دلیلی برای عذر خواهی، دفاع کردن از خودتان و یا بهانه آوردن برای پاسخ منفی به تقاضای دیگران وجود ندارد.
• در صورتی که ابراز جواب منفی در همان لحظه برای شما کار دشواری می‌باشد، با خودتان این تمرین را داشته باشید که در هنگام شنیدن درخواست اینگونه پاسخ دهید: «باید در موردش فکر کنم» در صورت انجام این کار موجب شکسته شدن چرخه جواب مثبت خواهید شد و فرصتی برای فکر کردن در اختیار خواهید داشت و می‌توانید تصمیم بگیرید واقعاً باید چه واکنشی داشته باشید. به خاطر داشته باشید که هر کسی حق گفتن «نه» را دارد.

مقاله پیشنهادی: نقش ارتباطات در زندگی

برای شجاعت داشتن در مکالمه، تمرین داشته باشید:

در ابتدا به چند سناریو که در گذشته داشته‌اید، زمانی که از گفتن نظرات خود یا پاسخ منفی اجتناب می‌کرده‌اید، فکر کنید. چگونه باید به صورتی متفاوت، چنین موقعیت‌هایی را کنترل کنید؟ راه شجاعانه‌ای که برای برقراری ارتباط در این موقیعت ها پیدا می‌کنید، چگونه باید باشد؟

• عبارت‌های شجاعانه‌ای که می‌یابید را بلند برای خودتان تکرار کنید تا به آنها عادت کنید. می‌توانید این عبارت‌ها را با خودتان تکرار کنید «متأسفانه، نمی‌توانم در آخر هفته به کمک شما بیایم» یا «دوست دارم ظرف‌ها قبل از ساعت نه شسته شوند.»
• سپس به موقعیتی فکر کنید که در هفته آینده با آن مواجه خواهید شد و می‌توانید از مهارت‌های شجاعانه‌ای که تمرین کرده‌اید، استفاده نمایید. در صورتی که از قبل سناریویی داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید با موقعیت مواجه شوید. به عنوان مثال می‌توانید با نه گفتن به افرادی که آشنایی بیشتری با شما دارند، شروع کنید و سپس موقعیت‌های مشکل‌تر را تجربه کنید.
• سعی کنید از قبل، تصوری داشته باشید و ببینید رفتار شما چگونه خواهد بود؟ به این نکته توجه داشته باشید که فرد مقابل چگونه رفتاری خواهد داشت. آیا زمان بعدی، به شکل متفاوت‌تری رفتار خواهید کرد؟ به یاد داشته باشید که شجاعت نیز همانند هر مهارت دیگری، یک مهارت جدید است و به تمرین و زمان نیاز دارد. در صورتی که احساس می‌کنید در این مورد عصبی شده‌اید، به خودتان سخت نگیرید. زمانی که توانستید این کار را انجام دهید و از عهده آن بر آمدید، به خودتان جایزه دهید.

تصورات اشتباهی که در مورد رفتار جرأت مندانه وجود دارند

1. شجاعت به این معنا است که همیشه هر طور می‌خواهید کار خود را انجام دهید

این عبارت درست نیست. در واقع شما می‌توانید نظرات خود را ارائه و صادقانه با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما می‌توانید در حالی که کار خود را انجام می‌دهید، نظرات خود را شجاعانه ابراز کنید. احساس خود را به دیگران بگویید و هم زمان، به خودتان و به دیگران احترام بگذارید.

2. شجاع بودن به معنای خود خواهی است

این طرز تفکر کاملاً اشتباه است. تنها به دلیل اینکه شما نظرات و ایده‌های خود را ابراز می‌کنید به این معنا نیست که سایر افراد باید با شما هم راستا شوند. در صورتی که شما با شجاعت ابراز نظر و عقیده کنید و پرخاشگری نداشته باشید، در نتیجه برای دیگران موقعیت ارتباط ایجاد کرده‌اید.

3. فرمانبرداری، راهی برای دوست داشته شدن است

این عبارت نیز کاملاً اشتباه است. فرمانبرداری به این معنا است که همیشه با دیگران موافق باشید، به آنها اجازه دهید هر طور که دوست دارند، رفتار کنند و به خواسته‌هایشان دست یابند، اما برای تقاضا و خواسته‌های خود هیچ کاری انجام نمی‌دهید. با رفتار کردن به این شیوه، تضمینی وجود ندارد که دیگران شما را بیشتر دوست داشته باشند. در واقع، تصور آنها از شما، فردی ناامید و دلسرد خواهد بود و نمی‌توانند با شما رابطه برقرار کنند.

4. نشان دادن عدم توافق، به منزله بی ادبی و بی احترامی خواهد بود

کاملاً نادرست است. گرچه برخی موقعیت‌هایی وجود دارد که ما نمی‌توانیم نظرات خود را صادقانه ابراز کنیم (مثلاً، اکثر افراد به دوستشان می‌گویند که چقدر در لباس عروسی زیبا و برازنده بودند، یا در نخستین روز کاری، فقط در مورد چیزهای مثبت صحبت می‌کنند) اما اکثر اوقات سایر افراد علاقه دارند در مورد شما بدانند. به این فکر کنید در صورتی که همیشه فردی با شما موافقت کند، نسبت به او چه احساسی خواهید داشت.

5. من باید هر کاری که از من خواسته می‌شود را انجام دهم

این باور نادرست است. بخشی از مفهوم شجاعت در رفتار، به تنظیم و حفظ محدوده شخصی شما مربوط می‌شود. این شیوه برای افراد بسیاری سخت خواهد بود. شاید گمان کنیم که دوستانمان ما را فردی خودخواه بدانند. یا شاید سر کار نگران این موضوع باشیم که دیگران گمان کنند ما تنبل هستیم یا در انجام دادن آنچه از ما خواسته شده، ناکارآمد هستیم. اما در واقع سایر افراد نمی‌دانند که شما مشغله دارید، از انجام آن کار واقعاً متنفر هستید و یا باید به کارهای دیگر خود بپردازید. در واقع تا زمانی که برای آنها توضیح ندهید، متوجه دلایل شما نخواهند شد.

نکته پایانی در مورد مهارت برقراری ارتباط: گرچه یاد گرفتن مهارت جدید و آزمون و خطا کردن بسیار حائز اهمیت است اما می‌توانیم با مشاهده رفتار دیگران نیز، یاد بگیریم. از خودتان این سؤال را بپرسید هنگام ارتباط با چه کسی احساس خوشایندی داشته‌اید و طرف مقابل چگونه رفتار کرده است که شما این احساس را تجربه کرده‌اید. سعی کنید متوجه رفتار خوب دیگران شوید و همان رفتار را نیز خودتان تکرار کنید.