آنچه در این مقاله می خوانید:

• سرگذشت جک ما و تأسیس شرکت علی بابا
• اولین فعالیت اینترنتی جک ما
• همکاری علی بابا و یاهو

سرگذشت جک ما و تأسیس شرکت علی بابا

سایت علی بابا توسط جک ما راه اندازی شد. در اوایل دهه 90 میلادی، جک ما، بعد از پایان تحصیلاتش، شروع به تدریس زبان انگلیسی در دانشگاه منطقه خود کرد. او چند سال پیش از آن دانشجوی همان دانشگاه بود و بعد کار خدمات ترجمه را شروع کرد.

وقتی ما اولین بار در سال 1995 و در سمت مترجم وارد ایالات متحده شد، از وجود اینترنت مطلع شد. زمانی که جک ما، درباره نوشیدنی کشورهای مختلف در اینترنت جست و جو کرد، متوجه شد که کشور چین هیچ نماینده آنلاینی در بازار ندارد.

او به سرعت متوجه فرصت‌های شغلی بالقوه‌ای شد که اینترنت می‌تواند ایجاد کند از جمله این که می‌تواند راه را برای ورود بیزینس های کوچک و متوسط چینی به جهان تجارت باز کند.

علی بابا به چنان قدرتی رسیده است که در رده بعدی سایت آمازون قرار گرفته است، سایتی که با مدیریت جف بزوس در حال پیشروی در همه زمینه ها می باشد.

اولین فعالیت اینترنتی جک ما

جک ما و دوستانش تصمیم گرفتند تا وب سایتی درباره چین و محصولات چینی افتتاح کنند. در این سایت که نام آن «Chinapage» بود، فهرستی از کسب و کارهای موجود در چین و محصولاتشان ارائه شده بود. اگر چه ما از سراسر دنیا درخواست‌هایی دریافت کرده بود، علاقه او به کار در Chinapage بیشتر بود.

او برای دسترسی به بودجه بیشتر، تصمیم گرفت با یکی از اعضای دولت شریک شود و کنترل بخش عمده‌ای از Chianpage را به او بسپارد. متأسفانه، آن نهاد، بوروکراسی سختی برای این کار مشخص کرد و به تدریج اختیارات ما را برای پیاده کردن ایده‌هایش کم کرد. سرانجام جک ما، شرکت را ترک کرد.

او بعد از تجربه ناموفقی که با Chinapage داشت، اواسط دهه 1990، به شغلی دولتی روی آورد و مدت کوتاهی در وزارت تجارت خارجی و مشارکت اقتصادی مشغول به کار شد. او در این سمت با جری یانگ، یکی از مؤسسین یاهو آشنا شد.

این آشنایی منجر به دوستی آنها شد و سرانجام جری سال 2005، مبلغ 1 میلیارد دلار از طرف یاهو در علی بابا سرمایه گذاری کرد. از آنجا که ما، قبلاً تجربه همکاری با دولت داشت و شراکت Chinapage را به هم زده بود، در نتیجه از بوروکراسی اداری بیزار بود.

او بعدها وقتی درباره این دوره از زندگی‌اش صحبت کرد، جمله جالبی را خطاب به کارآفرینان جوان عنوان کرد: «هیچ گاه پای دولت را به کارهای خودتان باز نکنید». با این حال، جک ما تجربه کار دولتی خود را بعدها برای تأسیس علی بابا به کار برد.

وقتی مقامات دولتی برای حل مشکل سیستم فروش بلیط به سایت علی بابا مراجعه کردند، جک ما و همکارانشان، بدون دریافت هزینه‌ای مشکل آنها را حل کردند. در عوض نهادهای دولتی هم پذیرفتند که در کار آنها دخالت نکنند.

سال 1999، ما بعد از ترک شغلی دولتی، یک بار دیگر شانس خود را برای انجام بیزینس های اینترنتی امتحان کرد. او گروهی از سرمایه گذاران بالقوه را در خانه‌اش جمع کرد و تلاش کرد نظر مساعد آنها را برای سرمایه گذاری در شرکت علی بابا جلب کند.

هدف ما از تأسیس علی بابا، تسهیل تجارت بین المللی برای بیزینس‌های کوچک و متوسط چینی بود. این شرکت نتوانست رویای ما را به حقیقت نزدیک کند. او قصد داشت از اینترنت برای تسهیل فعالیت‌های تجاری کسب و کارهای کوچک و متوسط چین و از بین بردن بوروکراسی‌های اداری که در Chinapage با آن مواجه شده بود، استفاده کند.

در اولین مورد، ایده او برای استفاده از اینترنت و تسهیل فروش کالاهای چینی دربازارهای بین المللی چندین بار با شکست مواجه شد. در واقع علی بابا، فقط به صادرکنندگان اجازه می‌داد لیست محصولات خود را جهت خرید مستقیم مشتریان بفرستند.

در مراحل اولیه تأسیس علی بابا، جک ما تلاش کرد تا از طریق Silicon Valley اقدام به جمع آوری پول کند.

او در انجام این کار اساساً ناموفق عمل کرد و به خاطر الگوی تجاری خود با انتقادهایی روبه رو شد. با این حال تا اواخر 1999، ما توانست شرکت‌های Goldman Sachs و SoftBank را برای سرمایه گذاری در علی بابا متقاعد کند. این دو شرکت به ترتیب مبلغ 5 و 20 میلیون دلار در سایت علی بابا سرمایه گذاری کردند.

مقاله پیشنهادی: مناظره جالب جک ما و ایلان ماسک درباره هوش مصنوعی

تأسیس سایت مزایده‌ای Taobao

از آنجا که تا سال 2003، شرکت علی بابا هنوز به سودآوری لازم نرسیده بود، ما و تیمش یک سایت مزایده‌ای آنلاین به نام «Taobao.Com» را راه اندازی کردند. این سایت از مشتریان خود، هیچ گونه وجهی بابت کمیسیون دریافت نمی‌کرد و صرفاً به دنبال کنار زدن غول eBay بودند.

eBay یک شرکت چند ملیتی بود و در زمینه تجارت الکترونیک فعالیت می‌کرد و در آن زمان، بیشترین سهام را بازار مزایده‌ای آنلاین چین را در اختیار داشت. از آنجا که Taobao به دنبال غلبه بر eBay بود، در نتیجه Taobao، همچنان استراتژی قبلی خود را دنبال کرد و از میلیون‌ها تاجر آنلاینی که به این شرکت مراجعه می‌کردند، کمیسیون دریافت نمی‌کرد.

همین کار باعث شد که شرکت تازه تأسیس علی بابا، فشار اقتصادی زیادی را تحمل کند. جک ما برای ماندن در این مسیر و در عین حال پایبندی به سیاست عدم دریافت کمیسیون، شروع به ارائه خدمات پشتبیانی با ارزش افزوده پایین (از قبیل ارائه خدمات وب به بازرگانان آنلاین) کرد و در قبال آن مبلغ کمی دریافت می‌کرد.

سرانجام Taobao در بازار چین اعتبار یافت و eBay به تدریج از بازار چین خارج شد. ما بعدها این دوره چالشی زندگی‌اش را این طور توصیف می‌کند؛

«اگر eBay همانند کوسه‌های اقیانوس بود، ما هم مثل کروکودیل های رودخانه یانگ تسه بودیم».

Taobao اولین زیرشاخه علی بابا بود که عملکرد موفقی داشته است و در سال‌های آینده هم به روند موفقیت آمیز خود ادامه خواهد داد. از آنجا که بعد از سال 2000، رونق سایت‌های اینترنتی در حال کاهش بود، سایت علی بابا به خاطر گسترش بیش از اندازه خود به بازارهای بین المللی با چالش‌هایی جدی روبه رو شد.

با این حال جک ما، با بستن شعبه‌های بین المللی و صرفاً تمرکز بر علی بابا، موقعیت این شرکت را در بازار چین استحکام بخشید. بعد از آن، جک ما خدمات علی بابا را گسترش داد و استراتژی توسعه آن در سطح بین المللی را دوباره به کار گرفت.

همکاری علی بابا و یاهو

بعد این که جک ما و علی بابا، فعالیت‌های خود را مجدداً سازماندهی کردند و شرکت eBay را از صحنه تجارت چین خارج کردند، او در سال 2005 توانست جری یانگ را متقاعد به سرمایه گذاری در شرکت علی بابا کند.

مبلغ این سرمایه 1 میلیارد دلار بود و یانگ در قبال آن، 40 درصد از سهام علی بابا را دریافت می‌کرد. این سرمایه، نه تنها بودجه لازم برای رشد علی بابا در صحنه بین المللی را فراهم کرد، بلکه علی بابا توانست درست در ششمین سال تأسیس، به درآمد 5/2 میلیارد دلار دست یابد.

سال 2013، ما از سمت مدیرعاملی علی بابا استعفا داد، با این حال همچنان سمت مدیریت اجرایی را حفظ کرد. 19 سپتامبر 2014، سهام این شرکت واگذار شد. عرضه اولیه سهام، درآمد 150 میلیارد دلاری را برای این شرکت به همراه داشت.

این مبلغ، بالاترین مقدار در تاریخ بازار بورس نیویورک است که به یک شرکت ثبت نشده در آمریکا تعلق می‌گیرد. بلافاصله بعد از این رویداد، جک ما، عنوان ثروتمندترین فرد چین را به خود اختصاص داد.

در آن زمان ارزش خالص دارایی او 25 میلیارد دلار بود. نوامبر 2017، سرمایه بازار علی بابا به رقم 486 میلیارد دلار رسید و این شرکت در میان 10 شرکت اول دنیا به لحاظ ثروت قرار گرفت. ماهانه، 550 میلیون کاربر فعال، از پلتفرم‌های مختلف آن دیدن می‌کنند.

ماهیت علی بابا

علی بابا نیز همانند دیگر شرکت‌های مهم آمریکایی که در زمینه تکنولوژی فعالیت می‌کنند، در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کند. این شرکت دارای سایت‌های مختلفی است که بزرگ‌ترین آن‌ها Taobao است.

این شرکت همچنین دارای سامانه رایانش ابری است که یک سرویس پرداخت سیار (به نام Alipay) به حساب می‌آید. این شرکت همچنین به تازگی یک سرویس ویدئویی خریداری کرده است که به نام Youtube of China شناخته می‌شود.

برخی در آمریکا معتقدند، علی بابا ترکیبی از ویژگی‌های آمازون و گوگل را دارد.

از 10 شرکت با ارزش امروز دنیا، هفت شرکت اینترنتی با مدل های تجاری مشابه شرکت های ما هستند. پنج نفر از آنها - آمازون ، گوگل و فیس بوک در ایالات متحده و علی بابا و تنسنت در چین - تقریباً 20 سال از عمر آنها گذشته است.

به دلیل قابلیت های جدید در هماهنگی شبکه و هوش داده که همه این شرکت ها استفاده می کنند. اکوسیستم هایی که آنها اداره می کنند از لحاظ اقتصادی بسیار کارآمدتر و مشتری مدارتر از صنایع سنتی هستند.

این شرکت ها روشی را دنبال می کنند که می توان آن را تجارت هوشمند نامید و این منطق حاکم بر تجارت آینده است.