آنچه در این مقاله می خوانید:

• تبدیل شدن به یک سخنران خوب
• نکاتی که لازم است به عنوان یک سخنران رعایت کنید
• تعدادی توصیه دیگر در زمینه بالا بردن مهارت خود در سخنرانی
  

تبدیل شدن به یک سخنران خوب

«افراد باهوش سخنرانی خود را با فکر پیش می‌برند و افکار را مثل گندم از الک رد می‌کنند.» بودا. خیلی از ما تصور می‌کنیم که داشتن سخنرانی کار سخت و دشواری است. به همین دلیل در همان ابتدای سخنرانی دچار استرس شده و دست و پای خود را گم می‌کنیم. حال هر چقدر تعداد مخاطبین حاضر در سالن بیشتر باشد، این احساس اضطراب و نگرانی بیشتر می‌شود. نکته‌ای که باید همه ما بدانیم این است که هیچ کس به صورت مادرزاد سخنران به دنیا نیامده است. برای اینکه کسی بتواند سخنران خوبی شود و کاری کند که دیگران با لذت به مطالبی که عنوان می‌کند گوش دهند، باید مهارت‌های لازم را یاد بگیرد.

مسئله‌ای که باید به یاد داشته باشید این است که هر کسی قابلیت تبدیل شدن به یک سخنران خوب را دارد، اما مسئله مهم داشتن خواست و اراده لازم برای رسیدن به این هدف در کنار یادگیری مهارت‌های لازم است. ممکن است شما هنگامی که در اینترنت به دنبال مطلب خاصی هستید، ناگهان چشمتان به یک آگهی تبلیغاتی با عناوینی به شکل زیر افتاده باشد: «کلاس‌های فن بیان»، «چگونه به یک سخنران خوب تبدیل شویم؟»، «یادگیری مهارت‌های لازم برای سخنرانی در عموم» و خیلی آگهی‌های تبلیغاتی دیگر که مضمون مشابه‌ای دارند.

خیلی از افرادی که الان به یک سخنران معروف در عرصه بین المللی تبدیل شده‌اند، دقیقاً در جایگاه فعلی شما قرار داشته‌اند. شاید در ابتدای کار تصور کنید که راه سختی در پیش دارید. اما ما به شما این اطمینان را می‌دهیم که اگر نکاتی که در ادامه گفته می‌شود را با دقت خوانده و در زندگی خود اعمال کنید، می‌توانید خیلی سریع به یک سخنران خوب در عرصه عمومی تبدیل شوید.

نکاتی که لازم است به عنوان یک سخنران رعایت کنید

روی موضوع اصلی تمرکز کنید

اگر از شما خواسته شده است که سخنرانی داشته باشید، اولین گام انتخاب پیام اصلی سخنرانی است. حتی اگر موضوع کلی سخنرانی را به شما داده‌اند، مثلاً «الهام گرفتن» یا «قدرت»، باز هم این موضوع تنها مثل یک چتر کلی است که جزییات در زیر آن قرار می گیرند. یک لیست کوتاه از پنج ایده اصلی برای سخنرانی خود تهیه کنید. اگر آنها را به شکل جملات دستوری بنویسید، می‌تواند کمک کننده باشد. طوفان فکری برای واژه «قدرت» می‌تواند پنج پیام سخنرانی زیر را دربر داشته باشد: «هرگز تسلیم نشو»، «غلبه بر شکست»، «ساخت قدرت فیزیکی» و «نقاط قوت خود را بشناس». اگر ایده‌های مناسبی به ذهنتان نرسید، می‌توانید به شرایط سیاسی یا اجتماعی حال حاضر اشاره کنید. این کار می‌تواند بینش جدیدی از موضوع مطرح شده به شما دهد.

سه نکته فرعی در مورد موضوع اصلی را مطرح کنید

شما باید با تمرکز بر نکته اصلی و ارائه جزییات فرعی، آن را تقویت کنید. یک پیام قوی‌تر می‌تواند توسط شنودگان بیشتر مورد قبول واقع شود. برای اینکه بتوانید نکات فرعی مناسبی را ارائه دهید، از خودتان بپرسید که چرا این پیام را برای سخنرانی خود انتخاب کرده‌اید. برای مثال، در مورد «هرگز تسلیم نشو» از خودتان بپرسید: «اصلاً چرا باید تسلیم نشویم؟» یک لیست از ایده‌های فرعی مناسب تهیه نمایید. یک دور لیست خود را تا آخر بخوانید و در پایان موارد ضعیف‌تر که از پیام اصلی پشتیبانی نمی‌کنند را حذف کنید.

همواره مخاطبین خود را در ذهن داشته باشید

بعد از بررسی پیام اصلی و موارد فرعی برای سخنرانی خود، می‌توانید ادامه کار را با توجه به مخاطبین خود پیش ببرید. دانستن اینکه چه کسانی مخاطبین شما هستند و اینکه انتظارات آنها از شما چیست، می‌تواند در انتخاب مناسب‌ترین شکل ارائه در راستای افزایش اثربخشی سخنرانی، به شما کمک کند.

یک سخنران با تدبیر باشید

برخی از سخنرانان تصمیم می گیرند که به موضوعات پیچیده بپردازند، چرا که فکر می‌کنند درک این موضوعات توسط مخاطبین آسان‌تر است. در واقع بهتر است که دقیقاً عکس این کار را انجام دهید. شنوندگان تمایل دارند که با ارائه مثال‌ها و داستان‌های شخصی توسط شما، با موضوع ارتباط بهتری بگیرند. بنابراین سعی کنید جزئیات را در سخنرانی خود بگنجانید. ارائه یک حکایت جالب درباره اینکه چرا یک فرد نباید شکست را بپذیرد، خیلی می‌تواند نسبت به اینکه تنها بگویید تسلیم نشوید، موثرتر عمل کند. غنی‌ترین بخش‌ها، معمولاً به نکاتی مربوط می‌شوند که علاقه و دانش شما با هم ترکیب شده‌اند. حتی شوخی متناسب با موضوع نیز می‌تواند جالب و اثربخش باشد. داشتن کمی طنز محتاطانه در حین کار می‌تواند جمعیت را به وجد بیاورد، پس از این رویه استفاده کنید.

خلاصه گویی عاقلانه ترین کار ممکن است

موثرترین سخنرانی‌ها در تمام دوره‌ها معمولاً خلاصه‌ترین آنها بوده‌اند. سخنرانی‌های معروفی مثل «خطابه گیتیزبرگ» تنها 15 دقیقه و «من رویایی دارم» نیز 17 دقیقه بوده‌اند. پس شما هم به دنبال خلاصه گویی باشید. یک فرمول خوب این است که کمتر از زمانی که از شما خواسته شده است، حرف بزنید چون گستره توجه مخاطبان شما معمولاً کمتر از چیزی است که فکر می کنید.

دریافت بازخورد دیگران نیز بسیار ضروری است

سعی کنید پیش از آنکه سخنرانی خود را ارائه دهید، به نظرات مخاطبینی که ایده‌های مناسبی در ذهن دارند نیز گوش دهید. سخنرانی خود را برای کسی که به او اعتماد دارید، خوانده و از او بخواهید نظر خود را صادقانه بیان کند. سوالی که باید حتماً از آنها بپرسید این است که آیا مورد اشتباهی در آن وجود دارد یا نکته‌ای که مبهم باشد یا خیر. سخنرانی شما اگر ریتم جذابی را در بر داشته باشد، می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد.

ارتباط چشمی را به هیچ عنوان فراموش نکنید

در طول سخنرانی خود، حین صحبت کردن به چشمان مخاطبین خود نگاه کنید. محتوای سخنرانی خود را یا به طور کامل یا به شکل نکات اصلی بنویسید. بدین ترتیب در طول سخنرانی خود تمام مدت به یک تکه کاغذ خیره نخواهید شد. اگر بتوانید مخاطبین خود را از نظر بصری نیز جذب کنید، به اعتماد به نفس و امنیت بیشتری دست پیدا خواهید کرد.

از ژست‌ها و حرکات مناسب استفاده نمایید

یک ژست خوب می‌تواند طنز به کار اضافه کند یا سبب شود مخاطبین به درک بیشتری از سخنرانی شما دست پیدا کنند. برای بالا بردن میزان اثربخشی کار، در زمان مناسب، گفتار خود را با حرکات عنوان کنید. اگر شما جزء آن دسته از سخنرانان هستید که حین یک سخنرانی عمومی عصبی می‌شوید، سعی کنید دستان خود را روی تریبون قرار دهید. این کار کمک می‌کند تا احساس استواری بیشتری داشته باشید.

هر زمان که احساس کردید نیاز است، کمی قدم بزنید

اگر سخنرانی شما غیررسمی است، با راه رفتن از یک طرف صحنه به سمت طرف دیگر آن می‌توانید تمامی افرادی که در بخش‌های مختلف نشسته‌اند را جذب کنید. با این کار مخاطبین خود را وارد بحث می‌کنید و اعتماد به نفس خود را افزایش می‌دهید.

از وسایل جانبی کمکی استفاده نمایید

در صورتی که مناسب باشد، وسایلی که سخنرانی شما را برای مخاطبین قابل درک‌تر می‌کند را به همراه خود روی صحنه بیاورید. این وسایل می‌توانند هر چیزی باشند. مثلاً یک نمودار که به تمامی حاضرین در جلسه داده شود یا حتی یک وسیله شخصی که به کمک آن منظور خود را برسانید. این وسایل می‌توانند سخنرانی شما را شخصی سازی کنند و علاقه یا طنز را نیز به آن اضافه نمایند. در هر سخنرانی می‌توانید حداکثر از یک یا دو وسیله استفاده کنید. 

تعدادی توصیه دیگر در زمینه بالا بردن مهارت خود در سخنرانی

یک خلاصه کوتاه یا یک جمله در مورد موضوع خود بنویسید

• سعی کنید چیزی را بنویسید که بتواند مخاطبین شما را جذب کند. بدین ترتیب می‌توانید خیلی سریع توجه آنها را جلب نمایید.
• سعی کنید در حین فرآیند نوشتن سخنرانی برای خود محدودیتی قرار ندهید. در سریع‌ترین حالت ممکن، هر چقدر که می‌توانید درباره موضوع خوب بنویسید. به هیچ عنوان نگران قضاوت دیگران یا نوشتن جملات کامل و بدون ایراد نباشید. زمانی که موارد مورد نظر خود را روی کاغذ آوردید، می‌توانید شروع به اصلاح کردن و مرتب کردن آنها نمایید.
• از یک حکایت یا نقل قول مناسب استفاده کنید. گاهی اوقات، یک شخص دیگر خیلی بهتر از شما یک موضوع را عنوان کرده است. استفاده از نقل قولی که خیلی از آن استفاده نشده است، می‌تواند برای شروع خیلی کمک کننده باشد. فقط دقت کنید که از نقل قولی استفاده کنید که شگفت انگیز یا منحصر بفرد بوده و همیشه منبع آن را ذکر کنید.
• سخنرانی خود را با شوخی شروع نکنید مگر اینکه مخاطبین خود را کامل بشناسید. شاید فکر کنید که گفتن جوک و شوخی کردن بامزه است اما ممکن است مخاطبین شما اینگونه فکر نکنند.  
• 3 تا 5 نکته فرعی درباره موضوع خود را ارائه دهید

اطمینان حاصل کنید که موارد گفته شده مختصر و صریح هستند

• شما باید برای شروع به منابع عمومی مثل دانشنامه یا ویکیپدیا مراجعه کنید. اما بعد از اینکه به طور کلی متوجه موضوع خود شدید، باید صحت ایده‌های خود را با استفاده از منابع معتبرتر بررسی کنید.
• تجربیات خود را به تحریر درآوردید. اگر شما برای مدت طولانی با موضوع خود سر و کار داشته‌اید، تجربیات و داستان های شخصیتان می‌توانند بهترین منبع ممکن باشند. تنها لازم است دقت داشته باشید که این داستان‌ها کوتاه و مختصر باشند تا مخاطبین خود را خسته نکرده و توجه آنها را از دست ندهید.  

طرح کلی سخنرانی را روی کاغذ بیاورید

• تصمیم بگیرید که قصد دارید کل متن سخنرانی خود را یادداشت کنید یا نکات اصلی آن را روی فلش کارت‌هایی بنویسید.
• میزان تسلط خود را روی موضوع در نظر بگیرید. اگر موضوع را به خوبی می دانید و تسلط کافی روی آن دارید، می‌توانید از فلش کارت استفاده کنید.
• از 1 فلش کارت برای معرفی کار استفاده کنید. این کارت باید جمله آغازین شما را در بر داشته باشد.
• از 1 یا 2 فلش کارت برای هر کدام از موارد فرعی استفاده کنید. سپس، یک کارت را نیز به نتیجه گیری اختصاص دهید.
• روی کارت‌های خود از جملات کوتاه یا حتی کلمات تکی استفاده کنید. این کلمات یا جملات باید نکات کلیدی را در بر داشته باشند تا بتوانید مطلبی که قصد مطرح کردن آن را داشتید را به یاد بیاورید.
• اگر با این کار احساس عدم امنیت می‌کنید یا تسلط خوبی روی موضوع ندارید، متن سخنرانی خود را دقیقاً به همان شکل که قصد عنوان آن را دارید، یادداشت کنید.

در خصوص اینکه می‌خواهید از کمک‌های بصری استفاده نمایید، تصمیم گیری کنید

اینکه از کمک‌های بصری استفاده کنید یا نه به تعداد مخاطبین شما و مدت زمان سخنرانی بستگی دارد. برای مثال شاید بهتر باشد در یک سخنرانی طولانی از کمک‌های بصری استفاده کنید تا یکنواختی کار را از بین ببرید. شاید بتوانید برای سخنرانی خود یک پاورپوینت درست کنید تا در حین سخنرانی از آن استفاده نمایید یا شاید از نمودارها و چارت‌های صفحه‌ای استفاده کنید.

• استفاده از تصاویر را به حداقل برسانید. شما تنها قرار است از آنها برای کمک به سخنرانی خود استفاده کنید. همیشه اطمینان حاصل کنید که در صورتی که مشکل فنی پیش آمد، می‌توانید سخنرانی خود را بدون نیاز به این کمک کننده‌های بصری پیش ببرید.
• اطمینان حاصل کنید که مخاطبین شما می‌توانند محتوای بصری شما را مطالعه کنند. اگر این موارد خیلی بزرگ باشند، بهتر از این است که به اندازه کافی بزرگ نباشند.
• امکانات اتاقی که برای سخنرانی به آنها نیاز دارید را بررسی کنید. اگر برای سخنرانی خود به اینترنت یا صفحه نمایش پروژکتور نیاز دارید، مطمئن شوید که تجهیزات لازم وجود دارد. سعی کنید زودتر از موعد در محیط باشید تا اطمینان حاصل کنید که همه چیز به درستی آماده شده است.  

اگر موضوعتان جزئیات و نکات تکنیکی زیادی دارد، جزواتی را آماده کنید

با این کار شما در حالی که مهم‌ترین موارد را در سخنرانی خود عنوان می‌کنید، منبع مناسبی را نیز به مخاطبین داده‌اید که می‌توانند بعد از سخنرانی برای جزئیات بیشتر به آن مراجعه کنند.

یک توضیح کوتاه درباره خودتان یادداشت نمایید

قبل از سخنرانی خودتان را معرفی کنید. این کار سبب می‌شود تا مخاطبین بتوانند یک ارزیابی از شما داشته باشند. پس زمانی را به معرفی سابقه حرفه‌ای خود و نوع گفتار خود بپردازید. اگر شخصی قبل از شروع سخنرانی شما را معرفی کند، اثر آن بیشتر خواهد بود.